Feministe vloekt in de kerk

Op 8 maart is het weer Internationale Vrouwendag. In de ogen van veel mensen een onzinnige dag, want er is toch ook geen internationale mannendag? Die mag er wat mij betreft ook best komen.  Nog altijd is slechts de helft van de Nederlandse vrouwen economisch zelfstandig en de andere helft is dus afhankelijk van bijvoorbeeld een partner, die partner is dikwijls een man. Van mannen wordt al snel verwacht dat zij de verantwoordelijkheid dragen voor de economische toekomst van het gezin. Meisjes daarentegen volgen hogere opleidingsniveaus en halen ook vaker dan jongens hun diploma (cijfers van de Inspectie van het Onderwijs).  Het zou juist goed zijn als er een mannendag zou komen, waarbij er aandacht wordt gevraagd voor de kromme economische verantwoordelijkheid,  die onterecht te veel op de schouders van mannen drukt. De eerste mythe over feministes heb ik hiermee hopelijk uit Nijkerk geholpen: een feminist is geen mannenhater.  

Nijkerk is een gemeente waarin de traditionele rollenpatronen nog vrij sterk verankerd zijn.  In de bible belt toegeven dat je feministe bent, is alsof je in een Ajaxvak hardop zegt dat je hoopt dat Pellè scoort. Het verbaast me dan ook niet dat ik regelmatig te horen krijg dat ik uit moet kijken met dat  ‘feministische sausje’ van mij. Het feminisme wordt daarmee uitgelegd als bedreigend en negatief.  Dit beeld komt voor een groot deel uit de Dolle Mina-tijd waarin veel mythes over feministes zijn geboren. Om direct nog wat mythes Nijkerk uit te helpen: er is nooit een beha verbrand  in die tijd.  Ook zijn er geen vaste uiterlijke kenmerken van een feministe.  Zo moet ik de eerste feministe met gemillimeterd haar en snor nog tegenkomen.  Een feministe is niet te herkennen aan een half pakje shag onder haar oksels die onder haar tuinbroek vandaan piept. Zij is te herkennen aan haar drang naar gelijkheid en is niet altijd een zij, maar kan net zo goed een hij zijn. 

Je hebt zoveel verschillende stromingen in het feminisme dat ‘de feminist’ niet meer bestaat.  Kort door de bocht gezegd hebben feministes gemeen dat ze willen dat mannen en vrouwen dezelfde rechten en kansen op ontwikkeling en ontplooiing hebben. Dat wil niet zeggen dat alle feministes dezelfde overtuigingen en actiepunten hebben. Dat we überhaupt voor de positie van de vrouw nog actiepunten hebben, is meer iets waardoor we opvallen en wat ons bindt. Daar komt vaak ook de enigszins agressieve houding van mensen vandaan als ik toegeef feministe te zijn. Dan moet ik wel een negatieve zeur zijn, want gelijkheid tussen mannen en vrouwen is toch allang bereikt? Uhh, nou nee hoor.

 

Eerder schreef ik al dat slechts de helft van de vrouwen economisch op eigen benen staat.  Als de partner wegvalt, loopt bijna de helft van de vrouwen in Nederland  gevaar om in de bijstand te belanden.  Met het stijgend aantal scheidingen (34 procent van de huwelijken) is een vrouw naïef als ze haar economische positie volledig in de handen van een ander legt. Dit gebeurt toch  nog massaal. 

Op het gebied van gelijke beloning blijft er ook nog een hoop te verbeteren. In Nederland verdienen vrouwen voor dezelfde functie gemiddeld 20 procent minder dan mannen. Dat mannen en vrouwen ongelijk beloond worden, is  in strijd met artikel 1 in onze grondwet. Deze wet stelt dat:  Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan. Op arbeidsgebied valt nog veel te verbeteren. Vrouwen moeten niet in een slachtofferrol gaan zitten, want dan gebeurt er namelijk niets. Ze moeten stoppen met achterover leunen en zich er ook zelf voor inzetten dat deze ongelijke situatie een plek in de geschiedenis krijgt. 

De ongelijke situatie gaat echter verder dan arbeid. Jarenlang is het mannelijk lichaam het uitgangspunt geweest in de gezondheidszorg. Met alle gevolgen van dien. Prof. dr. Angela Maas (hoogleraar Cardiologie bij het UMC St. Radboud): “Het mannelijk lichaam blijkt grotendeels de norm bij onderzoek en behandeling van patiënten. Geneesmiddelen en behandelmethodes worden vooral op mannen getest. Vrouwen kunnen hierdoor onverwachte bijwerkingen krijgen.” 

Vrouwen worden gemiddeld ouder, maar waarschijnlijk minder oud dan ze zouden kunnen worden. Het huidige zorgstelsel sluit nauwelijks aan bij de behoeften en ziektebeelden van vrouwen.  Vrouwen brengen minder jaren door in goede (geestelijke) gezondheid. Het is echt iets van de laatste jaren dat er in de zorg oogkleppen zijn afgevallen. Het vrouwelijk lichaam is anders, maar werd op veel gebieden jarenlang behandeld als mannenlichaam.  Vrouwspecifieke symptomen zijn lang niet altijd bekend, waardoor bepaalde aandoeningen niet tijdig worden herkend. Problemen die specifiek bij vrouwen voorkomen, worden minder erkend en daardoor ook minder behandeld. Gelukkig komt daar nu eindelijk verandering in. 

Als je in een bepaalde situatie zit, heb je niet altijd door dat er dingen scheef zitten. Pas als het aangepast is, kun je soms zien hoe ongelijkwaardig de situatie was. Voor 1870 werd het als normaal beschouwd dat vrouwen geen burgerrechten hadden. De man had volledige zeggenschap over het bezit van zijn vrouw, over haar inkomen en de kinderen. In de wet was opgenomen dat de vrouw gehoorzaamheid was verschuldigd aan de echtgenoot.  In die tijd was het niet meer dan logisch dat vervolgopleidingen  alleen voor jongens toegankelijk waren. De feministes in 1919 werden als zeurders gezien omdat ze actief kiesrecht wilden voor vrouwen. Voor 1956 waren vrouwen opstandig als ze wilden dat de handelingsonbekwaamheid van gehuwde vrouwen die was vastgelegd in het huwelijksrecht werd opgeheven.  In de jaren tachtig werd met scheve ogen gekeken naar de totstandkoming van de Wet Gelijke Behandeling van Mannen en Vrouwen. Het werd als belachelijk gezien dat een mannelijke kostwinnaar ontslagen zou kunnen worden, terwijl een moeder of een alleenstaande vrouw wel in dienst zou mogen blijven. Allemaal actiepunten van feministes die lang gezien werden als aanstellerij en onnodig. Dezelfde punten worden nu als zeer logisch ervaren. 

Op mijn mediaplatform staan zowel mannelijke als vrouwelijke deskundigen. Ze laten aan redacties en journalisten zien dat ze beschikbaar zijn voor interviews.  Vrouwen hebben echter een grotere (liefdevolle) schop onder de kont nodig om achter die veilig voelende schermen vandaan te komen. Ze struikelen over hun bescheidenheid en investeren over het algemeen te weinig in hun eigen economische toekomst. Het niet zichtbaar zijn in de media beperkt je economische waarde. 

De sport is een duidelijk voorbeeld van hoe belangrijk media-aandacht voor je economische waarde is en hoe ongelijkwaardig de situatie nu nog is. In Nederland is Ireen Wüst de meest succesvolle sporter op de Olympische Spelen ooit. Zij heeft in alle jaren de meeste medailles behaald. Zij is, onder de streep, succesvoller op alle spelen geweest dan Sven Kramer. Als je kijkt naar de media-aandacht die beiden kregen en krijgen, zou je echter denken dat Sven Kramer succesvoller is. Zijn foto’s zijn bijna altijd groter. De media besteden gewoon meer aandacht aan hem. Hierdoor is zijn marketingwaarde hoger en is hij interessanter voor bijvoorbeeld commercials. De media-aandacht die hij nu krijgt, vergroot zijn economische kansen na zijn sportersloopbaan. Dat Ireen Wüst minder aandacht in de media krijgt, doet tekort aan haar economische kansen.

Ook de stereotype portrettering van vrouwen in de media heeft een negatief effect op de economische toekomst van vrouwen. Het beïnvloedt de keuzes die meisjes en vrouwen maken op het gebied van studie en loopbaan. Mannen in de media worden in de eerste plaats als (werkende) mens neergezet. Vrouwen in de media worden in de eerste plaats als vrouw neergezet en dan pas als mens, als de media daar aan toekomt. In 1967 publiceerde Joke Kool-Smit het artikel ‘Het onbehagen van de vrouw.’ In dit artikel verklaart ze de achterstand van Nederlandse vrouwen door de dubbele boodschap waarmee deze worden opgezadeld. Enerzijds moeten ze zich voorbereiden op een maatschappelijk bestaan, anderzijds worden ze van jongs af aan doordrongen van het feit dat ze geen rol in die maatschappij zullen spelen en dat hun eindbestemming het huwelijk en moederschap zal zijn (Bron: Opzij ).

47 Jaar later is er veel veranderd, behalve die boodschap. Vrouwen zijn ondervertegenwoordigd in de media. Dit wekt de suggestie dat mannen de standaard zijn en vrouwen geen noemenswaardig aandeel in onze maatschappij hebben. Mannen en vrouwen worden stereotype geportretteerd door de media. Dit zorgt ervoor dat de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen wordt bevestigd en de ongelijke behandeling gestimuleerd. Er wordt door de media een beeld geschept van de werkelijkheid waar wij in (moeten) geloven. Hoe kun je het raar vinden dat vrouwen stereotype bevestigende keuzes maken, als zij van jongs af aan door de media voorgeschoteld krijgen dat vrouwen vooral moeder zijn en vrouw  Ze  krijgen aandacht zolang ze maar mooi genoeg zijn. Presentatrices boven de 50 jaar passen al snel niet meer in ‘het decor’ ,terwijl de mannelijke collega’s alleen maar betrouwbaarder worden geacht als ze ouder worden. Zo sneuvelde onlangs de carrière van Margreet Spijker bij RTL. Van alle presentatoren in Europa in de leeftijd 50 tot 64 jaar is slechts 7 procent vrouw.

Ik werk voor mannen én vrouwen. Iedereen kan een profiel op mijn mediaplatform  aanmaken. Maar ik besteed in mijn blogs en op social media inderdaad meer aandacht aan het verbeteren van de positie van de vrouw in de media. Natuurlijk mag je je daar aan ergeren. Zolang ik mensen hoor over papadagen (waarbij vaders ‘oppassen’ op hun eigen kinderen), de media een realiteit scheppen waarin de werkende maatschappij een blanke man van middelbare leeftijd is en vrouwen slechts 1 procent van het bezit van deze wereld in handen hebben, zal ik vraagtekens blijven zetten. Ik zal een actieve poging blijven doen om rolpatronen te doorbreken en vrouwen gelijke kansen op ontwikkeling en een betere economische positie te geven. Ik ben feministe en misschien zelfs trots op het feit dat ik niet tegen ongelijkheid kan.