Bandplooibroeken, puntschoenen, geblondeerd kapsel.
Midden jaren tachtig was David Bowie mijn voorbeeld. Mijn ‘persona’, zou filosofe Marjan Slob zeggen. In haar boek ‘De lege hemel’ geeft zij filosofische duiding aan de verschillende presentaties van David Bowie.
Rond 1970 verliepen maatschappelijke discussies langs de lijnen van ‘arbeiders’ en ‘kapitalisten’. Bowie was daar niet bijster in geïnteresseerd. Op de hoes van Man who sold the world poseert hij met lange krullen bevallig in een jurk. De rebel in zijn song Rebel Rebel bedingt geen hogere salarissen, eist geen wereldvrede. Wat hij wel doet: hij brengt zijn moeder in verwarring omdat zij niet weet of haar kind een jongen of een meisje is. Bowie verlegt het maatschappelijke debat van klasse naar gender.
Als ik als 18-jarige Bowie in TopPop Rebel Rebel zie playbacken met een rood kapsel, blokhakken en een lapje voor zijn linkeroog vind ik hem vooral een rare snuiter. Ik heb nog niet door dat hij met zijn Ziggy Stardust-personage de vrijheid opeist om te zijn wie hij wil zijn.
Met een masker of persona kun je een deel van jezelf tonen en andere delen verborgen houden, zegt Marjan Slob. Op Instagram laten we maar een deel van onszelf zien. Een persona. Belangrijk is, zegt de filosofe, dat je ook van het toneel af kunt. Dat je de coulissen in kunt, een kring van intimi hebt waar je geen rol hoeft te spelen, waar je jezelf kunt zijn. Een kleedkamer waar je even in de spiegel kunt kijken. Als je in de stralende, gefilterde en gestileerde Insta-versie van jezelf blijft hangen, vervreemd je van jezelf. Dreigt eenzaamheid.
Dat brengt Marjan Slob op David Bowie. Hij bepaalde zelf wanneer en met welk imago hij naar buiten trad. Slob: ‘Na Major Tom bedacht hij Ziggy Stardust. En dan doet Bowie iets magistraals: hij heft Ziggy op. Het personage dat hem zoveel roem had gebracht. In juli 1973 in het Hammersmith Odeon verklaart hij zijn alter ego publiekelijk dood. Wat een lef. En wat doet hij daarna? Hij creëert gewoon een nieuw imago. En nog een. En nog een. Van Aladin Sane tot Thin White Duke, tot de sophisticated zanger met zwierige haarlok en maatpak in de jaren tachtig.’
Bowie laat elke keer een andere kant van zijn persoonlijkheid zien, maar zorgt er ook voor dat hij de coulissen in kan. We krijgen nooit zijn ‘hele zelf’ te zien. Hij blijft ongrijpbaar. Mysterieus.
Waar Bowie speelt met zijn personages, wordt Michael Jackson er het slachtoffer van. Hij identificeert zich als volwassene nog steeds met Peter Pan, het personage in het toneelstuk van J.M. Barrie over the boy who wouldn’t grow up. Zijn worsteling met ras, gender en seksualiteit loopt uit op een ramp.
De ‘persona’ die Bowie in de jaren tachtig op het wereldtoneel zet, helpt mij keuzes te maken. Geïnspireerd door zijn muziek, kleding en kapsel creëer ik mijn eigen Ben-Bowie-persona. Zijn Serious Moonlight-concert in de Kuip is het eerste concert dat ik op zondag bezoek – ik moet daarvoor wel over een calvinistisch ‘dogma-drempeltje’. Zijn switch naar lompe schoenen met ronde neuzen en leren jack volg ik nog, daarna heb ik Bowie als rolmodel niet meer nodig. Ik heb mijn draai gevonden.
Nog steeds heb ik groot respect voor deze artiest, muzikant en kunstenaar. Al besef ik nu beter dan toen: Bowie is ‘onnavolgbaar’.
Tekst nodig? Laat woorden werken. Ben Tekstschrijver uit Hoevelaken schrijft voor alle sectoren, zorg en welzijn is zijn specialiteit.
Meer informatie? Meer blogs lezen? Kijk op mijn site. Nooit meer een blog missen? Word vaste lezer. Meld u aan via de website.
