HOEVELAKEN – Voor het derde jaar organiseerde de Walter Strang Foundation, in samenwerking met de Oranjevereniging Koningin Wilhelmina Hoevelaken, op dinsdag 19 april jl een bijeenkomst om de in Hoevelaken op 19 april 1945 gesneuvelde soldaat Walter Strang te herdenken.
HOEVELAKEN – Voor het derde jaar organiseerde de Walter Strang Foundation, in samenwerking met de Oranjevereniging Koningin Wilhelmina Hoevelaken, op dinsdag 19 april jl een bijeenkomst om de in Hoevelaken op 19 april 1945 gesneuvelde soldaat Walter Strang te herdenken.
Honderdtien kinderen uit groep acht waren samen met hun meesters en juffen naar De Haen gekomen om verhalen over de Tweede Wereldoorlog en in het bijzonder over Walter Strang te horen. Ook waren de Hoevelakense verzetsstrijders en de enige nog levende vriend en medestrijder van Walter Strang, Ken Froland (88) aanwezig. Ken was, samen met zijn zuster, speciaal voor deze gelegenheid naar Hoevelaken gekomen vanuit Los Angeles, waar hij tegenwoordig woont. De schoolkinderen waren de vrijdag ervoor al naar het Oorlogsmuseum in Groesbeek geweest, waar zij ook het graf van Walter Strang bezochten.
Mevrouw Coos van Rijswijk, voorzitter van de Oranjevereniging, opende de morgen met een hartelijk welkom aan iedereen en vertelde over het ontstaan van de Walter Strang Foundation. Na alle vrijwilligers bedankt te hebben, gaf zij het woord aan meester verteller Jan Baas.
Jan Baas vertelde aan de kinderen het waargebeurde verhaal van de bevrijding van Hoevelaken. Toen de Hoevelakers de Canadezen zagen dachten ze al dat ze bevrijd waren en kwamen hun schuilplaatsen uit. Maar de Canadezen werden verrast door een onoverkomelijke blokkade bij de Dorps Kerk en moesten halsoverkop terugtrekken. Door zowel de Duitsers als de Canadezen werd flink geschoten en bij een granaataanval werden vijf mensen van bakkerij Stolp (waar nu bakkerij Toebast is gevestigd) gedood.
In deze strijd is ook Walter Strang gesneuveld. Hij is later in Park Weldam gevonden, ongeveer waar nu het gedenkteken staat. De kinderen hingen ademloos aan zijn lippen.
In de daarop volgende pauze verscheen er een doedelzakspeler en konden de kinderen de door de Stichting Historisch Hoeflake opgehangen foto’s bekijken en limonade drinken.
Daarna was het woord aan Theo Zuurman die over de mens Walter Strang vertelde, toegelicht met foto’s. Op het toneel stond een scheepskoffer die als leidraad diende voor zijn verhaal. Die koffer was bij de emigratie van de familie Strang uit Schotland, meegenomen naar Canada. Theo heeft hem op één van zijn Canadese onderzoeksreizen gekregen van Yvonne Strang, de toen nog enig levende directe familie (schoonzus) van Walter. Inmiddels is zij ook overleden. De koffer is dus terug in Europa en zo is de cirkel rond. Het verhaal van Walter is in de vorm van een boekje voor de schoolkinderen verschenen.
Tijdens de Walter Strang Memorial ontmoette de Hoevelakense verzetsstrijdster Nel Dumon (rechts) de Canadese oorlogsveteraan Ken Froland. Verder doedelzakspeler Gareth Fraser en Ken’s zuster Inez.
Ken Froland was de volgende verteller. Hij werd simultaan vertaald door Maarten Doude van Troostwijk. Ken Froland ontmoette Walter in Italië en hoewel het leeftijdsverschil erg groot was – Walter was 36 en hij 21 – werden ze onmiddellijk goede vrienden en brachten al hun vrije tijd samen door. Ze waren beiden radiotelegrafist dus zaten altijd in de voorste linies. Er groeide “a bond of brotherhood”, zoals hij zei. Hun regiment (Edmonton Regiment) werd in het voorjaar van 1945 naar Nederland gestuurd. Ze gingen met boten over de IJssel bij Deventer, door Zutphen, Brummen, Beekbergen en Barneveld naar Hoevelaken. “Daar verloren we Walter Strang bij die verduvelde blokkade.”
“Maar nu”, besluit hij “is Walter geadopteerd door de lieve mensen van deze kleine gemeente. En zijn gedachtenis zal ieder jaar doorgegeven worden aan nieuwe groepen schoolkinderen. Bovendien zal je door je eigen straat: de Walter Stranglaan, altijd blijven voortleven. Welkom thuis Walter!”
De kinderen konden daarna vragen stellen aan Ken. Eerst ging er voorzichtig één vinger omhoog, maar al gauw werden het er meer. De vragen waren voor zulke jonge kinderen van behoorlijk niveau: “Als je dit allemaal van tevoren had geweten, zou je dan ook in het leger zijn gegaan?” “Bent u zelf ook gewond geraakt?” “Hoe kijkt u nu tegen de oorlog aan?” “Hoe voelde u zich toen u hoorde dat Walter gesneuveld was?” “Hebt u wel eens nachtmerries?” “Hoe kijkt u terug op de bevrijding?” Deze laatste vraag was voor Ken de beste. Zijn antwoord was, dat hij zich geen held voelde maar alleen maar naar de gezichten van al die blije mensen hoefde te kijken om zich gelukkig te voelen.
Ken hield daarna nog een kleine toespraak over de Foundation en overhandigde Theo Zuurman (voorzitter) een cheque. Intussen stond er buiten een jeep van “Keep them rolling” met chauffeur te wachten om de veteranen naar het monument van Walter Strang te rijden. Voorop de doedelzakspeler en er achteraan alle kinderen en genodigden.
Bij het monument werd – staande in de jeep – een toespraak gehouden door Nel Dumon, één van de verzetsstrijders uit die tijd in Hoevelaken. Zij vertelde over de capitulatie, de oorlog, de hongerwinter en de bevrijding. Wat zij niet in haar toespraak had opgenomen, maar wat Theo Zuurman wel uit haar heeft gekregen is, dat zij zelf op vijftienjarige leeftijd in het verzet heeft gezeten. Ze is eens met een pakje (wat later een pistool bleek) in haar jas genaaid naar Utrecht gefietst. Daar noemde ze een wachtwoord, ruilde van jas en ging weer naar huis. Haar vader werkte bij de burgerlijke stand van Hoevelaken en als er iemand was overleden schreef hij dat in een apart schriftje, gaf het niet door aan de instanties, zodat op naam van de overledene voedselbonnen voor onderduikers konden worden ingewisseld.
Nel vroeg na haar toespraak een minuut stilte.
Tot slot kregen alle kinderen een rode roos die ze bij het monument mochten leggen. “Dit was een mooie afsluiting van een gedenkwaardige morgen” zei Coos van Rijswijk.
Bron: Door Corrie Hogewind
Foto: Theo Zuurman
