WW’ers gaan in Amersfoort ook als zelfstandige aan de slag

AMERSFOORT - Ondanks dat er veel vacatures openstaan voor banen als werknemer, blijken steeds meer WW’ers aan de slag te gaan als zelfstandige.

In Amersfoort steeg het aandeel zelfstandigen na een WW uitkering na de coronaperiode van 2020 tot bijna 6% van de totale uitstroom uit de WW eind 2022. Het aantal zelfstandigen in de regio bedraagt ongeveer 22% van het aantal werkenden op de arbeidsmarkt. De meeste zelfstandigen werken in de economische, administratieve en commerciële sector.

Het aandeel mensen in Nederland dat als zelfstandige werkt is de laatste tien jaar toegenomen van 14,6% naar 16, 4%. De verwachting is dat de komende jaren het aandeel zelfstandigen verder toe zal nemen. 80% van alle zelfstandigen doet dit als ZZP-er, zelfstandige zonder personeel. In de arbeidsmarktregio Amersfoort werken meer dan 51.500 mensen als zelfstandige. Naar verwachting zal dit aantal de komende jaren nog verder toenemen. De meeste zelfstandigen, zo’n 17.000, doen dit in de specialistische en overige zakelijke dienstverlening. Ook in de bouwnijverheid en zorg & welzijn zijn veel zelfstandigen actief.

Van het totaal aantal banen (231.000) in de regio maken de zelfstandigenbanen in Amersfoort 22,4% uit. De overige banen zijn werknemersbanen. Hiermee zit Amersfoort ongeveer op het gemiddelde in Nederland van 22%. Waar aanpalende regio’s als Groot Amsterdam (18,5%) en Midden-Utrecht (19,3%) iets onder dit landelijk gemiddelde liggen, schiet Gooi en Vechtstreek er met 30,2% juist fors bovenuit. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat juist in die regio de zakelijke dienstverlening, een sector met veel zelfstandigen, relatief sterk vertegenwoordigd is.

WW’ers die werk vinden tijdens of na afloop van de uitkering gaan meestal bij een werkgever of uitzendbureau aan de slag. Een klein deel gaat aan het werk als zelfstandige. Het percentage dat aan het werk gaat als zelfstandige vanuit een WW-uitkering daalde tijdens de coronacrisis in 2020 en 2021. Het nam echter vervolgens weer toe in de laatste twee jaren (zie de grafiek hiernaast). Zelfstandigen vanuit de WW-uitkering zijn in vergelijking met werknemers in loondienst gemiddeld wat ouder. Managers gaan relatief vaker aan de slag als zelfstandige dan andere beroepsgroepen. Van bijna één op de tien managers waarvan de WW-uitkering eindigt, is de uitkering beëindigd wegens werkhervatting als zelfstandige. Het gaat vooral om managers die in de sectoren specialistische zakelijke diensten, informatie en communicatie, groothandel en handelsbemiddeling of financiële dienstverlening werkzaam waren voordat ze werkloos werden.

Werkzoekenden met een WW-uitkering kunnen vanuit de WW starten als zelfstandige. Deze cliënten ontvangen daarbij begeleiding van een Adviseur Werk. Deze begeleiding start wanneer de cliënt aanvangt met zijn oriëntatie op zelfstandige arbeid, waarvoor een onderzoeksperiode toegekend kan worden. Vanuit deze oriëntatiefase kan de cliënt kiezen om een startperiode in te zetten of te starten op eigen gelegenheid (met fictieve inkomstenverrekening). In Amersfoort gaat het merendeel van de werkzoekenden die aan het traject beginnen volledig door als zelfstandige. Een doelgroep die veel voorkomt in het traject om als zelfstandige aan de slag te gaan zijn mensen die richting de pensioenleeftijd gaan. Ook voor jongeren is het een manier om als zelfstandige te starten, bijvoorbeeld bij het beginnen van een eigen horecazaak. Sommige ideeën zijn uniek of onverwacht. Zo is in Amersfoort een werkzoekende begonnen met het kweken van oesters. Een ander is voor zichzelf begonnen als tuinier. Beide zzp’ers zijn succesvol doorgegaan als zelfstandige en ontvangen geen WW-uitkering meer.

Ontwikkeling WW-uitkeringen

In juli 2024 werden er in de arbeidsmarktregio Amersfoort 3.028 WW-uitkeringen verstrekt. Dit is nagenoeg gelijk aan de maand ervoor (-0,2%). In vergelijking met juli 2023 nam het totaal aantal verstrekte WW-uitkeringen in de regio Amersfoort toe met 7,5%. De stijging in geheel Nederland over dezelfde periode bedroeg 8%. Bij de meeste sectoren was er nauwelijks een wijziging van het aantal WW-uitkeringen zichtbaar. Meest opvallende daling van het aantal verstrekte WW-uitkeringen vinden bij de uitzendbedrijven (-5,8%). Het WW-percentage lag deze maand op 1,5% (Nederland = 1,7%).