Verhoale in et Veluws dialect: De anzêêger
Alleen oer ouwe Niekarkers weten nog wie of wat een anzêêger was want dat gebruuk stopte zoveer ik weet net noa de tweede wereldoorlog.
Een anzêêger kwam, heelemoal in et zwart e'kleed an de deur um te vertelle wie d'r in de buurt overlee'je was.
Ik het et in Niekark niet meer mee e'maakt mar woar ik noe woen nog wel.
Toe ik de veurdeur los deej sting d'r een man die me in et dialect van de streek vertelde wie d'r hier in de buurt uut de tied e'komme was
Hie zei d'r nog een poar dinge achteran die ik ok niet begreep, gaf een knikje en ging noar de volgende deur.
Beduusd gaf ik een knikje trug umdat ik niet wis wat ik mos doen, niks dus, alleen an' heure.
Wie was dat? vreug P. ..
Weet niet, een man in et zwart die me een briefje veurlas, nog nooit zoiets e'zien.
O, das de anzêêger, wie is d'r overleeje in de buurt?
Weet niet, ik kon 'm niet eens verstoan.
Had ik 'm een fooitje moete geeve of zo?
Meestal kriegt ie een neutje as hie z'n veurdracht kloar had, veur ieders veilegheid kos je dit beroep et beste lopend uutvoere.
Tot in de veurige eeuw was de mins z'n halve leeve beezeg met de veurbereidinge op de ankommende dood. Niet alleen de boere bevolking mar ok de notabele ha'n een doodskleed in linnekast of kabinet ligge, dat was tot noa de tweede wereldoorlog et eerste wat de huusvrouw anschafte of maakte want je wis allemoal duudelek welke kant et vrogger of loater op ging.
Soms zat d'r een borduursel op en / of een geboorte doatum. De borduurnoald wier as et kloar was altied in et vuur e'gooid, verbrand dus.
Iedereen van mien generoasie en ouwer kent wel de uutspraak: tusse zes planke. Ok die planke laage een leeve lang kloar op de hilt of in de schuur, same met et doodshemd heurde et in die tied sinpel gezeijd bie je uutzet.
Veur maag' re Hein is iedereen geliek zong Tol Hanse in de zeuveteger joare van de veurige eeuw toe die ritueele veur et grootste deel verdweene waare.
Dan komt de laatste makelaar,
de best beklante makelaar
die maakt je laatste woning klaar,
een huisje van zes planken...
Een doodshemd het gien zakken, das ok zo'n uutdrukking of gezêêgde van vrogger. Dat was ok narges veur nodeg want je kon toch gien aardse dinge meeneeme.
Da's ok wel es anders e''weest
Denk an wat de Egyptenoare huullie Farao's mee gaave in hun graave: eete, juweele, barge goud en diamante.
Teegewooreg geeve minse ok vaak wat mee in de kist, en noe schiet me te binne, d'r ok weer uut e'roofd wordt zoas joare terug bie de grafroof in Renkum. Een ander veurbeeld wat ik in een krant las was dat iemand oenderan de rouwadvertentie dat ie z'n mobiele tillefoon mee nam en grêêg wou dat minse um wouwe appe of maile as ze d'r niet bie kozze weeze.
De L.O.B. de landeleke organiesoatie van begraafploatsen is doar niet blie mee en zal binnekort wel met reegels kommen van wat wel of niet in de kist mag bie dit soort festievietteite.
As je niet weet wat je wil op begrafenis en crematiegebied kun je je noa je dood je lichaam beschikboar stellen veur de weeteschap maar doar begin ik niet an. Ik het bie leeve al een hekel an medisch gerommel an m'n lief en wil dan ok niet dat d''r noa m'n dood greteg in me e'sneeje wordt.
Zo gouw iemand overleeje was begonnen d'r allerlei rituelen, van et sluute van de gordiene of luuke van et starfhuus tot et luuje van klokke op de dag van de begrafenis. In Niekark hange in de in de toore van de Groote kark drie klokke die verschillende geluuje maake.
De klok die et zwoarste geluud geeft is de doodsklok, de papklok is de klok met et lichtste geluud.
Je kon klokke loate luuje bie een begrafenis, dat kon de klok van de Groote kark of andere karke weeze, mar ok de klok op de begraafploats. Of allebei.
We begraave hier al ruum duuzend joar zo oengeveer op dezelfde menier. Ruum een eeuw e'leeje kwam doar cremeere bie. Dat was effe wennen mar al gauw in e'burgerd. Noast begraave en cremeere krieg je binnenkort ok de keus tot vriesdreuge, dat schient milieuvriendeleker te weeze umdat wat d'r een soort organisch poeier overblieft, plantenmest zêêg mar.
Hoe dan ok, één telefoontje naar een begrafenisoenderneemer is genog um de alles wat moet geberure in gang te zette maar on-line kun je zelf ok veul reegele, je kun van achter de computer een urn of een kist uutzeuke en bestelle.
Kiste van zeer deegelek hout tot een kartonne model, wat maakt et uut as je toch gecremeerd goat worre?
Wel effe oplette, ik zag zelfs kartonne kiste met dubbele golving of zo, mar dat bleek veur industrieel gebruuk
Effe overnieuwd dus want ik wil niet in een Margeriene deus .
bijdrage van Ap uut Appel
