Westerbork belevingsobject in de tuin van Museum Nijkerk onthuld

16 apr , 16:29 Cultuur
2025 04 16 westerbork belevingsobject erjen 15

Jan Dokter, oorlogsoverlevende en 90 jaar inmiddels, is de initiatiefnemer van het Westerborkpad. Samen met wethouder Cultuur Marianne Klein onthulde hij woensdagmiddag hij het object in de tuin Museum Nijkerk.

Over het object

Het object heeft een audio-onderdeel en vertelt het verhaal van Bep Hammelburg die even verderop woonde aan de Venestraat. In 1943 woonden Bep en Anna Hammelburg samen met hun ouders Isaac (68) en Judith (62) aan de Venestraat 18-20 in Nijkerk. Nummer 18 is hun slagerij en nummer 20 het woonhuis. Omdat hun joodse identiteit bij de Duitse bezetter bekend is, worden ze op 9 april opgepakt en naar Vught getransporteerd. Bep overleeft de oorlog door vanuit Kamp Vught te werken voor het Philips Kommando en later vanuit Auschwitz voor Telefunken. Ze wordt door de Nazi’s op een voetmars gestuurd en uiteindelijk in Noord-Duitsland bevrijd door de geallieerden. Ook haar zus Anna heeft met haar dochtertje de oorlog overleefd. Hun ouders Isaac en Judith zijn beiden vermoord.

In het museum zijn het verhaal van Jan Dokter en het Westerbork pad een onderdeel van de permanente collectie. Die is te vinden op de tweede etage, met ook een jongensportret van hem en diverse familie objecten die tentoongesteld zijn.

Louk de Liever

Jan Dokter wilde vooral, dat mensen als Louk de Liever nooit vergeten worden. Hij zei:

"80 jaar geleden is ook mijn Joodse familie via Kamp Westerbork gedeporteerd. Van de circa 140.000 joden in Nederland zijn 107.000 gedeporteerd. En daarvan keerde slechts 5200 levend terug. Ongeveer 73% van hen heeft de shoah niet overleefd.

Ik heb er behoefte aan om het over Louk de Liever tijdens 80 jaar Vrijheid te herdenken. Hij is in 1939 geboren in Nijkerk. Als vierjarige moest Louk onderduiken in Amsterdam. Hij is op transport gezet naar Kamp Westerbork. Vandaar werd hij gedeporteerd naar concentratiekamp Bergen Belsen en het getto in Theresienstadt.

2025 04 16 westerbork belevingsobject erjen 07

Na de oorlog vertelde Louk op scholen, verenigingen en herdenkingen over zijn ervaringen tijdens de oorlog. En dat deed hij ook regelmatig hier in het museum waar ik hem nog goed heb leren kennen.

Louk is een voorbeeld om de vervolging van Joden In de Tweede Wereldoorlog te duiden. Bezinning en waakzaamheid zijn er onlosmakelijk mee verbonden. Wij moeten blijven streven naar een wereld waarin geen plaats is voor rassendiscriminatie en respectloze onverdraagzaamheid voor onze medemens. Dat wij met z'n allen ons steentje hiertoe zullen bijdragen, is mijn oprechte wens."

Zeven belevingobjecten

Wethouder Marianne Klein over de zeven belevingsobjecten langs het Westerborkpad: "In 7 verschillende Veluwse gemeenten worden interactieve belevingsobjecten geplaatst die de Joodse geschiedenis al luisterend tot leven brengen. Ook in gemeente Nijkerk krijgt de Joodse gemeenschap die tijdens de Tweede Wereldoorlog op de Noord Veluwe leven, een sociale herdenkingsplek bij museum Nijkerk. De interactieve belevingsobjecten worden onder andere geplaatst bij Herinneringscentrum Het Apeldoornsche Bosch, de Hervormde Dorpskerk Nunspeet en Museum Sjoel in Elburg. Vrijwel al deze locaties liggen langs het Westerborkpad, een lange-afstand-wandelroute van Amsterdam naar Kamp Westerbork, die de geschiedenis van de Joodse gemeenschap voelbaar maakt."

Het Westerborkpad

Dat is een lange afstandwandelpad van 342 km dat je mee terugneemt In de tijd van 1940 - 1945. Jan Dokter wandelde dit pad ter nagedachtenis aan zijn familieleden vanaf de Hollandse schouwburg in Amsterdam naar kamp Westerbork in Hooghalen. Het is een indrukwekkende en aangrijpende wandelroute langs de sporen uit de oorlogstijd.