Storm rond windturbines in onze gemeente: zorgen over haast, natuur en inspraak
De plannen voor de plaatsing van windturbines langs de A28 leiden tot veel discussie en bezorgdheid.
Dat bleek maandagavond. Op een avond, die eigenlijk bedoeld was voor de klankbordgroep waren alles bij elkaar een kleine 100 mensen op af gekomen
Inwoners en milieuorganisaties maken zich grote zorgen over de snelheid van het proces, de gekozen locaties en hun eigen invloed. De gemeente heeft besloten zelf geen windturbines te bouwen, maar een 'uitnodigingskader' op te stellen voor initiatiefnemers. Dit kader moet de randvoorwaarden voor de bouw bepalen. De gemeenteraad heeft altijd het laatste woord over de definitieve plannen.
Plotselinge haast na jaren stilstand
Betrokken inwoners uiten sterke kritiek op het tempo van het proces. De klankbordgroep, die jarenlang heeft stilgelegen, moet nu plotseling al in december of januari resultaat opleveren. Bewoners zijn bezorgd dat belangrijke stappen, zoals hun participatie, te snel worden afgerond om een "vinkje" te kunnen zetten. De haast in het proces wordt ervaren als overhaast.
Wethouder René Windhouwer zei, dat de discussie over windturbines begon al in 2019, na het Klimaatakkoord van Parijs en de Regionale Energiestrategie (RES). Het streven is dat de windturbines uiterlijk in 2030 gerealiseerd zijn, mede door regionale afspraken. Die tijdsdruk wordt ook gevoeld vanwege de netcongestie. Er staan 55 bedrijven in onze gemeente op de wachtlijst voor een stroomaansluiting. De opgewekte stroom moet lokaal worden gebruikt om deze tekorten tegen te gaan.
Locaties beperkt door nieuwe normen
Oorspronkelijk besloot de gemeenteraad, samen met regiogemeenten, om een specifieke hoeveelheid duurzame energie op te wekken. Onderzoek wees uit dat het gebied "rond de A28" een geschikte locatie zou zijn. Nieuw, strenger beleid van de provincie Gelderland en het Rijk heeft het aantal potentiële locaties drastisch beperkt. Hierdoor zijn er nu nog maar twee mogelijke plekken over:
Nabij de afrit Nijkerk-Zuid.
Mogelijk richting de McDonald's, afrit Noord.
De procedure
De gemeente heeft het beleid aangepast en stelt nu een 'uitnodigingskader' op. Dit kader bevat strikte randvoorwaarden voor projectontwikkelaars, zoals eisen aan:
- Geluid en laagfrequent geluid.
- Slagschaduw.
- Afstand tot bebouwing.
De gemeente zal een vergunningsaanvraag afwijzen als deze niet aan de vastgestelde normen voldoet.
De bedoeling was, dat de klankbordgroep zich daar deze avond oer zou buigen. Dat liep anders, ten eerste door de onverwacht grote opkomst, ten tweede door de - in de ogen van de klankbordgroep - veel te korte voorbereidingstijd.
Grote zorgen over natuur en milieu
Die zorgen gingen onder andere over:
- De impact op de natuur. Er is bezorgdheid over de plaatsing van windmolens in een "Natura 2000 gebied" met "extreem veel vogels".
- Vogels en Vleermuizen: Er wordt gewezen op een trekroute voor vleermuizen (meer-vleermuis) van onze gemeente naar de Randmeren, die de locatie aan de Arkenvaart kruist. Een tweejarig onderzoek naar vogels (Flora- en Faunaonderzoek) zou de realisatie al kunnen vertragen tot 2030.
- Geluidsoverlast: Vooral bij de zuidelijke locatie zijn er zorgen over geluidsoverlast. De overheersende zuidwestenwind kan het geluid over woonwijken transporteren. De aanwezigheid van de snelweg en een harde ondergrond kan de overlast versterken.
- Afstandsnormen: Er is de wens dat afstandsnormen niet alleen gelden voor bebouwing, maar ook voor natuurgebieden. De wettelijke implicaties en externe werking van het Natura 2000-gebied moeten zorgvuldig worden overwogen.
Onmacht en de rol van de gemeenteraad
Omwonenden voelen zich machteloos. Ze zijn bang dat hun inspraak weinig zin heeft als de gemeente al deals sluit met ontwikkelaars. Men spreekt van een "wijze truc" om de gemeenteraad buiten spel te zetten door participatie over te laten aan de initiatiefnemers.
Er is een sterke wens dat de gemeenteraad zijn controlerende rol behoudt en niet buitenspel wordt gezet bij de definitieve besluitvorming. Hoewel de gemeenteraad altijd het laatste woord heeft, bestaat de vrees dat de raad vergunningen moeilijk kan afwijzen als deze aan de nationale normen voldoen.
Onafhankelijkheid: Inwoners uiten kritiek op de onafhankelijkheid van de adviesbureaus. Ze missen een dialoog en hebben het gevoel dat hun input niet volledig wordt meegenomen. Ze pleiten voor onafhankelijke contra-expertise of een second opinion op de plannen.
Lokale baten en juridische stappen
Het beleidskader voorziet in afspraken over lokale opbrengsten (lokale baten). Dit kan zowel financieel zijn (participatie in turbines, omgevingsfonds) als in de vorm van lokaal gebruik van de opgewekte energie, vooral voor bedrijven in onze gemeente die nu geen stroom hebben.
Bewoners worden geadviseerd om deel te nemen aan het participatieproces om zo de beste afspraken te maken. Als er onenigheid blijft, is de juridische weg (bezwaarprocedures bij de Raad van State) de volgende stap. Andere gemeenten helpen in sommige gevallen door een deel van de kosten voor expertise op zich te nemen.
De gemeente zal de formele aanvraag voor een vergunning pas indienen nadat zij het advies van de gemeenteraad heeft ontvangen. De gemeenteraad had in 2023 via een motie gevraagd om in het tweede kwartaal van 2024 een voorstel te presenteren. Nu wordt gestreefd naar een beleidskader in januari 2024.
De wethouder erkent de zorgen en staat open voor het inbouwen van waarborgen, zoals een second opinion, om meer vertrouwen te creëren. Het doel is om de balans te vinden tussen de energiedoelen en de belangen van de gezondheid, leefruimte en veiligheid van de bewoners.
Na afloop bllike gespreksleider Jan Bart Wilschut terug op de avond.
