VBK|Media BV heeft in het najaar van 2020 een bijzonder waardevol archief geschonken aan Museum Nijkerk.

In een lading van 14 pallets bevinden zich naar voorlopige schatting 10.000 boeken, die uitgegeven zijn door de Nijkerkse Uitgeverij G.F. Callenbach plus een archief met bijzondere correspondentie met auteurs en tekenaars, verschillende drukproeven en zelfs een aantal originele illustraties.

Ook het nationale erfgoed verrijkt

De oudste boeken en brieven in de schenking gaan terug tot in de tweede helft van de 19e eeuw. De schenking geeft tevens een beeld van de overnames die Callenbach heeft gedaan rond 1900 (Berends, Höveker). De historische correspondentie en aanverwante documenten hebben inmiddels een veilige plek gekregen in de gemeentelijke archiefbewaarplaats. De inhoud zal geleidelijk aan worden geïnventariseerd. Alle boeken worden stap voor stap doorgenomen. Inmiddels zijn 2200 nieuwe aanwinsten (zondagsschoolboekjes, romans en theologische werken) in de museale collectie ingeschreven, waaronder 800 boeken van vóór 1900 en 40 zondagsschoolboekjes die tot nu toe onvindbaar waren in de Nederlandse bibliotheken. Nieuwe titels worden toegevoegd aan de bestaande collectie van Museum Nijkerk en dubbele boeken die de Koninklijke Bibliotheek nog niet heeft (1.100 stuks), worden geschonken. Zo wordt ook het nationale erfgoed verrijkt. Overige dubbele boeken worden ontzameld via de LAMO, de procedure die geregistreerde musea volgen om een goede bestemming te vinden voor voorwerpen die geen plek in de collectie krijgen (in dit geval dubbele boeken).

Bijzondere vondsten

Correspondentie met W.G. van de Hulst Sr. en Jr.; Anton Pieck; Anne de Vries; auteurs van zondagsschoolboekjes Betsy, Johanna, Aletta Hoog, A.J. Hoogenbirk en Ida Keller;
Illustraties van tekenaars in begin 20e eeuw zoals O. Geerling en J.H. Isings;
Een zeer oude catalogus van feestgeschenken, uit 1882;
De Nieuwe Bibliotheek voor zondagsschool en huisgezin onder red. van H.W.S. (106 delen);
Een zeer groot aantal Winterbloemen en Keurgarven;
Bijbelse platen, tekstkaarten en diverse series beloningsplaatjes;
De collectie uitgaven tussen 1868-1900 door C.F. Schöttelndreiër, een schoolmeester uit Nijkerk;
Meer dan 250 uitgaven van Uitgeverij A. Berends;
Een grote collectie uitgaven door E. Gerdes;
Vertaalde uitgaven van Anne de Vries en Cor Bruijn.

Achtergrond

In Nijkerk werd in 1854 George Frans Callenbach actief in de uitgeverswereld. De eerste uitgaven waren de preken van dominee C.C. Callenbach en andere predikanten. De boeken werden door de familie zelf gedrukt en gebonden. De uitgeverij en drukkerij groeiden uit tot zeer bekende bedrijven, die lange tijd landelijke bekendheid gaven aan de stad Nijkerk. De boeken hadden vooral een christelijk en evangeliserend karakter, zoals de beroemde kerstboekjes.
Drukkerij C.C. Callenbach werd in 1875 een zelfstandig bedrijf, maar de samenwerking tussen uitgeverij en drukkerij bleef altijd bestaan. Bij het 75-jarig bestaan in 1950 kreeg de drukkerij het predicaat Koninklijk. En de uitgeverij mocht zich vanaf 1898 Hofleverancier noemen.
In 1975 werd Uitgeverij Callenbach overgenomen door Bosch en Keuning in Baarn. In 1993 nam directeur G.F. Callenbach afscheid van de uitgeverij. De uitgeverij bleef nog in Nijkerk gevestigd tot 1997. In dat jaar werd ook Bosch en Keuning met daarbij het Callenbachfonds overgenomen door Uitgeverij Kok te Kampen. De naam Callenbach bleef nog bestaan als naam voor het kinderboekenfonds van Kok (en later VBK|Media BV ) tot 2018.

https://cdn.nieuws.nl/media/sites/237/2021/05/03143646/Historische-bladwijzer-Uitegevrij-G.F.-Callenbach.pdf