Burgemeester en wethouders hebben 1 juni de laatste voorjaarsnota van deze bestuursperiode aangeboden aan de gemeenteraad, want volgend jaar zijn de gemeenteraadsverkiezingen.
In deze nota wordt de huidige financiële situatie van de gemeente bekeken, en wordt in grote lijnen voorgesteld hoe het gemeentelijke huishoudboekje er in het volgende jaar uit zal zien. De rek is er volledig uit. Daarmee loopt Nijkerk in de pas met andere gemeenten.
Veel in gang gezet
In deze bestuursperiode is op veel beleidsterreinen nieuw beleid gemaakt en in gang gezet. Dit is samen met betrokkenen, organisaties, inwoners, ondernemers en ketenpartners gedaan. Naast dit nieuwe beleid ging de uitvoering van bestaand beleid op de vele wettelijke taken vanzelfsprekend gewoon door. Uitzonderlijk in de afgelopen periode is uiteraard de coronacrisis. Het bestrijden van de directe en indirecte gevolgen van de crisis kreeg daardoor prioriteit en vraagt veel inzet en aandacht. Het college verwacht dat ze, ondanks alle recente en voorziene ontwikkelingen, grotendeels de reeds ingezette plannen kan uitvoeren.
Hoe staat het huishoudboekje ervoor?
Eén van de belangrijkste factoren met een negatieve invloed op het huishoudboekje betreft de nog steeds stijgende uitgaven in het sociaal domein. Een stijging die groter is dan verwacht mag worden op basis van toename van inwoners en prijsindexen. Vanaf 2017 voornamelijk bij de Jeugdwet maar ondertussen lopen de kosten bij de WMO ook fors op. Een analyse van de oorzaken van de nieuwe kostenstijging in de WMO laat zien dat de stijging deels wordt veroorzaakt door externe factoren als de doorgaande vergrijzing en het abonnementstarief. Ook de huidige inrichting van het inkoop- en contractmanagement van de WMO, binnen de gemeentelijke organisatie, moet worden verbeterd. Aan die verbeterslag wordt momenteel al hard gewerkt. Hier komt bij dat de eventuele structurele invloed van de coronapandemie op de uitgaven in het sociaal domein op dit moment nog moeilijk in te schatten is.
In het ruimtelijk domein zijn veel ontwikkelingen gaande. De woningnood is hoog, er wordt daarom op veel plekken in onze gemeente gebouwd, en particuliere bouwaanvragen zijn in aantal nog nooit zo hoog geweest. Er gebeurt veel, maar er wordt ook veel gevraagd. Daarbij kan op dit moment niet worden voorzien of de corona-gerelateerde prijsstijgingen op bijvoorbeeld bouwmaterialen, die momenteel landelijk worden gesignaleerd, blijvend extra kosten opleveren.
Geen nieuwe beleidswensen, extra OZB-verhoging of aanvullende bezuinigingen
Vanwege de, door autonome ontwikkelingen, verslechterende budgettaire positie vindt het college het niet passend om (extra geld voor) nieuwe beleidswensen voor te leggen. Er is in het meerjarenperspectief reeds een, weliswaar beperkte, OZB-verhoging opgenomen. Het college wil daar in deze voorjaarsnota en de komende begroting niet nog een verhoging bovenop zetten. Ook zijn er geen voorstellen voor ingrijpende bezuinigingen opgenomen, anders dan degenen die al in de steigers staan.
Extra inzet op reeds ingezette bezuinigingen
Het tekort binnen het sociaal domein blijft zonder afdoende maatregelen oplopen. Reeds in gang gezette bezuinigingen in het sociaal domein worden daarom met extra inzet, en meer impact, geïmplementeerd. Dit betekent dat er geen inzet of geld naar nieuw beleid gaat, en lopende zaken kritisch worden bekeken op doelmatigheid en efficiency. Als gemeente, samenwerkende partners en inwoners dit samen goed doen, kan de groei van de uitgaven mogelijk nog bijgesteld worden bij de Programmabegroting 2022-2025.
Ook verwacht het college veel van de organisaties uit het voorliggend veld. De preventiehypothese (met meer preventie gaan we naar minder zware zorg) moet realiteit worden. Daarom wordt grondig onderzocht hoe het voorliggend veld effectiever en efficiënter bij kan dragen aan de doelen uit het Transformatieplan SD. Werken aan een inclusieve en energieke samenleving én tegelijk kritisch kijken naar de noodzakelijkheid en het effect van investeringen en subsidie moet de komende periode samenkomen. Dit kan leiden tot herschikking van middelen maar ook tot bezuinigingen op dit vlak.
Extra budgetten vanuit het Rijk
Al geruime tijd onderhandelen VNG en het rijk over substantieel extra geld voor gemeenten. Diverse onderzoeken tonen aan dat er geld bij moet, de beslissing hierover wordt overgelaten aan een nieuw kabinet. Bovenstaande is een kans voor de Algemene Uitkering, het gaat echter tot na de septembercirculaire duren voordat we daar uitsluitsel over hebben.
Het college had vanzelfsprekend graag een significant positief budgettair perspectief achtergelaten voor de komende bestuursperiode, of anders gezegd; iets meer ruimte in het huishoudboekje. Het creëren van deze ruimte is echter niet reëel gezien de hiervoor geschetste ontwikkelingen. Alle landelijke en lokale factoren zorgen ervoor dat ‘structureel sluitend’ het hoogst haalbare is.
Het college stelt diverse typen maatregelen, of een combinatie daarvan, voor om de komende Programmabegroting 2022-2025 sluitend te krijgen.
De per saldo negatieve autonome budgettaire ontwikkelingen kunnen structureel worden opvangen door:
- voortvarend in te zetten op de al in gang gezette bezuinigingen in het sociaal domein, • het, indien realistisch, ramen van een deel van de te verwachten rijksmiddelen voor het sociaal domein of breder de Algemene Uitkering uit het Gemeentefonds,
- door kritisch te kijken naar volume-, areaal- en prijsontwikkelingen.
Resterende incidentele tekorten worden afgedekt uit de reserves.
Het effect van de uitgangspunten van de voorjaarsnota op de doorlopende doelstellingen, activiteiten en middelen wordt uitgewerkt in de aanstaande Programmabegroting 2022-2025 die in het najaar aan de raad wordt aangeboden.
Het nieuws van nijkerk.nieuws.nl gemakkelijk volgen? Like dan ook onze Facebookpagina, volg ons op Twitter of LinkedIn en Instagram of krijg gratis onze dagelijkse of wekelijkse nieuwsbrief.
Adverteren op nijkerk.nieuws.nl neem dan contact op Leo Christiaens voor de prijzen en mogelijkheden. Zijn telefoonnummer: 06-11087527, zijn mailadres: [email protected]
