Ben blogt over afscheid nemen als je dementie hebt

Foto:

Marrie, van harte gefeliciteerd met je 94ste verjaardag.


Verhuis op een moment dat je dementerende moeder nog nieuwe vriendschappen aan kan gaan. Dat is het advies van casemanager en huisarts. Dat gebeurt. Gerrie van Duinkerken – bijnaam Zus – en mijn moeder worden op het zorgerf dikke maatjes. Maar wat als je vriendin overlijdt? Of je broer? Maakt dementie het afscheid anders?

Hoe heeft je moeder het overlijden van Zus verwerkt? Een veelgestelde vraag. Marrie en Zus waren onafscheidelijk. Ze kénden elkaar van het dorp, ze vónden elkaar op het zorgerf in Putten.

De kiem van hun vriendschap wordt al gelegd als Zus voor haar verhuizing een keer komt kijken op het zorgerf. Mijn moeder pakt haar bij de arm en zegt: ‘Het is hier al leuk, maar as jie hier komt woenen wordt het helemaal iezig leuk.’
Ze zitten de hele dag naast elkaar op de bank, lepelen samen aan een advocaatje met slagroom, lezen samen de krant – zonder dat het gelezene doordringt, het samenzijn is genoeg. En elke avond voor het slapen gaan houden ze voor hun huisje even de wankele pas in en wensen ze elkaar een goede nacht met een kus op de wang.

Maar dan krijgt Zus een hersenbloeding en overlijdt. Ze ligt een week opgebaard op haar kamer op het zorgerf. In overleg met de familie gaat de verzorging een aantal keren met mijn moeder naar Zus om afscheid te nemen. Ze mompelt een paar troostvolle woorden, strijkt Zus over haar witgrijze haar, kust haar koude wang. Ik hoor van mensen die erbij waren dat het ‘hartverscheurend mooi’ was.

Mijn moeder leeft in het moment. Zo’n afscheidsmoment is puur, wezenlijk en echt. Maar: een uur later zit ze weer in de huiskamer en babbelt ze honderduit. Het afscheid van daarnet maakt geen deel meer uit van haar hier en nu. Een geluk bij een ongeluk, haar dementie helpt haar om snel weer haar ‘normale’ leven op te pakken.

Maar: als het afscheid zo snel is gewist, is het dan nog zinvol hier energie in te steken? Loop je niet het risico dat er onnodig onrust ontstaat? Dit vragen we ons af als ome Piet – haar broer – overlijdt. De hele uitvaart bijwonen is geen optie, dat gaat moeder in haar fysieke en mentale toestand niet redden. Bovendien hebben we nog te maken met coronamaatregelen. Wel hebben we de mogelijkheid een particulier momentje te organiseren om vóór de uitvaart afscheid te nemen. In overleg met de verzorging besluiten we dit toch niet te doen.

De dagen na de uitvaart is ze onrustig. Ze is zichzelf niet, zit rechtop in bed, wil naar haar broer. Verzorger Marinus bespreekt de onrust met mijn zus, oppert om de uitvaartdienst met haar te bekijken. Mijn zus doet dat diezelfde middag nog. Moeder volgt de uitvaartdienst op een klein telefoonschermpje. Ondanks haar beperkte zicht, gehoor en concentratievermogen volgt ze de gehele dienst in volle aandacht.

Daarna is de onrust over, ze vraagt niet meer naar haar broer. Ze heeft afscheid kunnen nemen, het af kunnen sluiten. Haar broer heeft een plek gekregen, ergens ver weg in haar hoofd, zoals ook ‘haar Willem’ een plek heeft.

Nu geniet ze weer in ‘alle rust’ van een op-schoot-momentje op de ‘dikke benen’ van Marinus, van het zonder haperen opdreunen van het aap-noot-miesleesplankje. En natuurlijk: van een taartje op haar verjaardag.

Tekst nodig? Laat woorden werken. Ben Tekstschrijver uit Hoevelaken schrijft voor alle sectoren, zorg en welzijn is zijn specialiteit.
Meer informatie? Meer blogs lezen? Kijk op mijn site. Nooit meer een blog missen? Word vaste lezer. Meld u aan via de website.

Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen