Kunst maken is soms moeilijk. Vooral als mensen je schilderijen niet mooi vinden. \
Want het eerste wat mensen over kunst altijd vragen is: vind je het mooi?
Nou is de meest spraakmakende kunst in de geschiedenis lang niet altijd mooie kunst. Maar eerder kunst die past bij de geest van de tijd. Of zelfs iets wat daarop vooruit loopt. Maar laten we niet te intellectueel doen.
Nou past de kunst die ik maak niet echt bij de geest van de tijd. Het surrealisme, als belangrijke en bepalende kunststroming, is al verleden tijd. Het zijn alleen nog liefhebbers die dat maken. Als je een expositie van de modernste kunst bezoekt, zoals Art The Hague, dan vind je daar zelden echt surrealisme. Wel dingen die wat surreëel zijn. Zoals bijvoorbeeld de smaak van de koffie. En naar de wc gaan was er dit jaar voor het eerst gratis. Want wie heeft er nog vijftig cent op zak?
Maar ik schilder surrealistisch, omdat ik dat zelf leuk vind. Mensen vinden het over het algemeen wel ‘knap’. Of fantasievol. Maar mooi? Sommigen staan wel vol bewondering ernaar te kijken. Maar het boven hun bed hangen, dat wil vrijwel niemand. Een beetje te eng soms. Brrrr…
Maar goed. Ik heb dus momenteel een expositie in het Stadsmuseum Harderwijk. Als lokaal kunstenaar. Nijkerk kon nog net, wat dat betreft. Nog net lokaal. Op het nippertje. Maar het is ook omdat ik de schrijver ben van een boek dat daar in de winkel goed verkoopt. De Toeristische sagengids van de Veluwe. Ze weten dat ik goed volk ben. En die schilderijen van mij, die zijn best leuk … denk ik.
Maar zoals het een exposant betaamt, ligt daar ook een stapeltje ansichtkaarten van een van mijn werken. Op een klein rond tafeltje. Samen met het gastenboek en wat visitekaartjes. Om gratis mee te nemen. Nou, niet het gastenboek natuurlijk. Laat dat maar liggen.
Maar zowat elke bezoeker neemt een ansichtkaart mee. Dus het gaat hard met die kaarten. En het museum vroeg na een paar dagen of ik weer een nieuwe stapel wou neerleggen. Want het was alweer op.
Dat kon wel. Dus gingen wij, mijn vriendin en ik, die kaarten brengen. En daarna lekker winkelen in Harderwijk.
Op het moment dat wij druk bezig waren dat stapeltje kaarten fatsoenlijk op het tafeltje neer te leggen, waren er twee bezoekers. Twee vrouwen van zo’n beetje middelbare leeftijd. Zij wisten natuurlijk niet dat ik de schepper ben van die schilderijen. Maar op het moment dat zij langs ons liepen vroeg ik: “Vindt u het mooi?”
Waarom nou eigenlijk? Stom, stom, stom. Het gaat toch niet om mooi, vind ik. Maar het glipte eruit, die vraag.
“Nee, helemaal niet,” zei de vrouw die het dichtst bij mij stond.
Ik moest van binnen wel een beetje lachen. Want mijn vroegere buurvrouw zegt dat ook altijd. En dat vind ik altijd prima. Ik schilder ook niet om mooie schilderijen te maken. Anders was ik wel landschapjes gaan schilderen. Of bossen bloemen in een vaas. Dat kan allemaal erg mooi zijn.
En mijn vroegere buurvrouw vindt de roze geschilderde fiets in onze tuin ook niet mooi.
Maar ik had natuurlijk niet daarna moeten zeggen dat ik de kunstenaar ben. Want zo creëerde ik een pijnlijk moment, zoals ze dat noemen. Want als iemand zegt dat hij of zij het niet mooi vindt, dan ontstaat een ongemakkelijke situatie.
En daar kom je niet meer uit, wat je ook zegt.
Ik kan wel roepen dat ik het helemaal niet erg vind als iemand mijn kunst feitelijk lelijk vindt. En ik vind het ook niet erg. Maar mijn uitspraak komt dan niet geloofwaardig over. Er ontstaat een soort spanningsveld, dat zich niet zo een twee drie laat oplossen.
Het hielp ook niet echt toen de andere bezoekster van mijn expositie zei: “Maar technisch is het wel heel knap.”
Oké, maar niet mooi.
En mijn vriendin zei nog: “Er zijn zoveel dingen niet mooi.”
Dat hielp ook niet echt om uit de pijnlijkheid te komen. Maar wel lief bedoeld.
Zij was overigens echt wel boos op die vrouw met haar kritiek.
‘Ja, maar ze wist niet dat ik de kunstenaar ben,’ zei ik.
‘Kom nou, zoiets zeg je toch niet.’
Maar ik wist echt niet hoe ik de spanning moest verdrijven. Je zit in een soort net gevangen. Je komt er hoe dan ook niet uit. En dat is heel vervelend. Het is hoe het sociale contact werkt. Bij aliens zal het wel anders zijn.
Ik vroeg ook maar niet: “Wilt u nog wat in het gastenboek schrijven?”
Maar goed, af en toe ben ik een middagje op de tentoonstelling aanwezig. Ik moet eigenlijk zeggen: ook omdat het museum me dat gevraagd heeft. Want als kunstenaar erbij staan als mensen je werk bekijken? Dit geeft een soort situatie van opschepperij. Hoewel wat minder als je werk niet mooi is. Dan valt er niet veel over op te scheppen.
Tijdens de Nijkerkse atelierroute is dat anders. Omdat het dan een gegeven feit is dat de kunstenaars zich bezig houden met bij hun werk staan. Met een vragende blik: vindt u het mooi? Maar in een museum zal het voor de bezoekers toch zeker een verrassing zijn. Zitten die op een vragende blik van de artiest te wachten? Kun je dan eerlijk zeggen dat je het niet mooi vindt? Tijdens de atelierroute doen sommigen dat wel overigens. Prima!
Maar de expositie in Harderwijk duurt nog tot 10 december. Dus als ik u nieuwsgierig heb gemaakt. Het bekijken van lelijke schilderijen kan soms ook leuk zijn. En ze hebben er ook momenteel een expositie die wel de moeite waard is. Over de Jan van Haasteren puzzels.
bijdrage van Hans den Haan
Columnisten hebben de vrijheid hun mening te geven en hoeven zich niet te houden aan de journalistieke regels voor objectiviteit.
Het nieuws van nijkerk.nieuws.nl gemakkelijk volgen? Like dan ook onze Facebookpagina, volg ons op Twitter of LinkedIn en Instagram of krijg gratis onze dagelijkse of wekelijkse nieuwsbrief.
Adverteren op nijkerk.nieuws.nl neem dan contact op Leo Christiaens voor de prijzen en mogelijkheden. Zijn telefoonnummer: 06-11087527, zijn mailadres: [email protected]
