Het is een hele belevenis om via de ruim 180 treden te stijgen tot naar zo’n 40 meter hoogte
Iedere donderdagavond in juli en augustus is de mooiste kerktoren van Nederland geopend voor bezoekers. Eenmaal boven wacht een schitterend uitzicht over de stad en de omgeving.
Het is een warme zomeravond, op deze 21 juli. Henk van den Brink, de beheerder van de toren, zit aan de zijkant van de kerk in de schaduw. Bij hem kunnen de bezoekers de toegangsprijs van €1,- betalen. De klim begint met de stenen wenteltrap uit 1461. Dit deel van de kerk bleef gespaard bij de stadsbrand die Nijkerk in 1540 trof.
De wenteltrap leidt naar de luidzolder, waar de touwen hangen waarmee tot 1957 de grote klokken werden geluid. De beklimming gaat verder over houten trappen die langs de zijwand zigzaggen. Na een tijdje zijn de vijf grootste klokken in de toren te ontwaren: de drie luidklokken van Alexius Petit uit 1775, de Rabo-klok uit 1987 en de Bevrijdingsklok uit 1995 die ruim 1700 kilo weegt.
De klim komt hier bijna ten einde en dat is maar goed ook, want de trappen worden alsmaar smaller. Als de omloop is bereikt, ziet iedereen hoe fascinerend het is om Nijkerk van bovenaf te zien. Maar niet alleen Nijkerk is in beeld. Op deze bijzonder heldere avond zijn Amersfoort en Bunschoten-Spakenburg met gemak te zien. Aan de horizon zijn zelfs Utrecht en Almere te ontwaren. Richting Putten en Barneveld is het opvallend groen. Die plaatsen gaan zelfs helemaal schuil achter de bomen. Wel is de vuilstort van Smink bij Barneveld te zien.
In de speelkamer binnenin de toren zit ook een Henk van den Brink. Toevallig zijn de twee mannen die de toren bemannen naamgenoten. Vanaf de bank bij het klavier weet deze gids van alles te vertellen over de toren. ‘’Hoe heet het instrument dat hier in de toren hangt?’’ vraagt hij aan één van de kinderen. ‘’Een.. een accordeon?’’ is het antwoord. Bijna goed: het is een carillon, ook wel klokkenspel of beiaard genoemd.
Van den Brink vertelt honderduit over de geschiedenis: hoe de Nijkerkers in de 18e eeuw veel geld verdienden met de tabaksteelt en dat ze daarom in 1774 de kerktoren tot op 19 meter hoogte afbraken om de huidige toren te kunnen bouwen. Dat de boeren met hun paarden en katrollen de klokken naar boven gehesen hebben en dat ze daarom wilden dat er iedere week op maandagmorgen tijdens de veemarkt op het carillon gespeeld werd. De traditie van deze ‘boerendeun’ duurt tot op de dag van vandaag.
Rond 19.15 uur moet iedereen weer naar beneden. Later op de avond is er concert waarbij een beiaardier de klokken komt bespelen. De torenbeklimming is een echte aanrader voor iedere Nijkerker. Het is leerzaam voor kinderen én voor hun ouders. Er zijn nog vijf avonden waarop het kan: 28 juli, 4, 11, 18 en 25 augustus.
bijdrage van Matthias van Bloemendaal
