Ben blogt: Keerzijde van een zoete herinnering
02 apr 2019, 11:42 • Nieuws
De blokkenpuzzel stamt uit de jaren ’30.
Ik speelde ermee, mijn vader speelde ermee. Als mijn moeder naar het verzorgingshuis gaat, komt de blokkendoos boven water. Het kistje valt uit elkaar. Als ik de losse eindjes weer aan elkaar timmer, komt het verleden ineens in twee gedaanten op mij af. Het contrast kan niet groter zijn.
Het meisje heeft een wit konijn op de arm, draagt dure kleren, afgemaakt met kant, bruine Ot-en-Sien-schoenen. Een gehurkte jongen in matrozenpak verwent de konijnen voor hem met radijsjes.
Het lieflijke tafereel op de puzzelplaat opent het luikje naar zoete herinneringen. Talloze malen heb ik als peuter de puzzel gelegd. Ineens zie ik dat achter de puzzelplaat een krant geplakt zit. Ter versteviging. De krant dateert uit 1935. Er is in die dagen in Saarland een referendum gehouden. Het volk mag aangeven of ze bij Frankrijk willen horen of – net als voor de Eerste Wereldoorlog – weer bij Duitsland. 90 procent kiest voor Duitsland, en daarmee voor het nationaal-socialisme. Hitler krijgt dit oude Duitse gebied zonder kanonnen en soldaten in de schoot geworpen. Het voedt zijn droom voor het grote Derde Rijk. Onder de kop ‘Wij zullen den vrede in Europa veroveren’ doet de krant verslag van ‘propaganda-minister’ Göbbels die na het referendum een rede houdt op de trappen van het Rijksdaggebouw.
De vijanden van ons volk geloofden dat het nationaal-socialisme met dit referendum schipbreuk zou lijden. Alles wat samenzweert tegen het nationaal-socialisme is aan de Saar bijeengekomen: joden, marxisten, separatisten, communisten en emigranten. In Europa kunnen we nu de stem van den vrede laten weerklinken, een vrede die naties werkelijk verzoent en niet weer de kiem draagt van een nieuwen oorlog.
Ik lees de tekst met een ‘unheimisch’ gevoel. De nazi’s gaan met de uitslag van het referendum aan de haal. De vrede ‘veroveren’. Het wegzetten van bevolkingsgroepen als joden en emigranten. De term: vijanden van het volk. Waar heb ik dat meer gehoord? En wat te denken van de belofte: de vrede laten weerklinken, zonder de kiem van een nieuwe oorlog. Vijf jaar later staat de wereld in brand.
De jongen, het meisje en de konijnen zitten in een idyllische omgeving, zonder autogassen en tramgerinkel. Hun witgepleisterde sprookjeshuisje staat verderop. Er is slechts één mogelijke dissonant: een konijn met een hangoor. Zij moet wachten op haar traktatie tot ze aan de beurt is.
Het feest bereikte zijn hoogtepunt bij het vallen van den avond, toen de nazi’s zich om de stamtafels in de diverse bierhuizen verzamelden. In het Hofbrau-Haus, het grootste bierhuis van München, is ter eere van de hereeniging van het Saargebied met het moederland meer dan 45.000 liter bier door de dorstige kelen van de uitgelaten Münchenaren gevloeid.
Het meisje met de Ot-en-Sien-schoenen, de jongen met het matrozenpakje en de konijnen scheppen een beeld van ‘die goeie ouwe tijd’. Maar het beeld heeft een keerzijde. De lieflijke voorkant maskeert een onverdraagzame en dodelijke achterkant. De nazi’s vieren feest, in aanloop naar de meest zwarte bladzijde in onze geschiedenis. Kan de geschiedenis van toen me iets leren? Die puzzel ga ik op mijn gemak nog eens leggen.
Ben Tekstschrijver
Tekst nodig? Laat woorden werken. Ben Tekstschrijver uit Hoevelaken schrijft voor alle sectoren, zorg en welzijn is zijn specialiteit.
Meer informatie? Meer blogs lezen? Kijk op mijn site
. Nooit meer een blog missen? Word vaste lezer. Meld u aan via de website.
