Ben blogt: AI: Aardig & Intelligent
Mentale malaise? De helpdesk van MIND biedt dan de mogelijkheid om met iemand te praten.
Maar alleen van 9:00 tot 21:00 uur.
En demonen zijn juist ‘s nachts klaarwakker. ChatGPT dan maar? Die geeft intelligente antwoorden. En is nog aardig ook.
De afgelopen maanden heb ik gewerkt aan een opdracht van Nictiz, een kennisorganisatie op het snijvlak van ict en zorg. Ik schreef negen artikelen voor een magazine dat volledig is gewijd aan ‘AI tegen registratielast in de zorg’. Een van de geïnterviewden was Juliët Holtschlag, beleidsadviseur en ervaringsdeskundige bij MIND. Deze organisatie bevordert mentale gezondheid en ondersteunt mensen die te maken hebben met psychisch leed.Toen ze zelf worstelde met psychische klachten, vond ze het moeilijk om haar problemen aan een ander voor te leggen. Ook wilde ze haar naasten hier niet mee belasten. Een AI-systeem als ChatGPT kan dan heel aantrekkelijk zijn, vertelt ze. Je kunt je verhaal op elk moment anoniem delen en je ‘gesprekspartner’ is nooit luistermoe.Ze weet inmiddels dat herstel juist in het ‘echte’ leven te vinden is, in contact met anderen, met familie, vrienden, hulpverleners. De kans bestaat dat je met ChatGPT blijft rondcirkelen in je eigen overtuigingen, gedachten en emoties. Bovendien: wat gebeurt er met je persoonlijke en gevoelige data? ‘Daar komt bij,’ zegt Juliët, ‘dat chatbots heel empathisch kunnen reageren.’
Empathisch reageren? Een ‘machine’ die meelevend en invoelend reageert? Ik neem de proef op de som en stel Chat GPT de volgende vraag: ‘Ik ga een blog schrijven over ChatGPT en empathie. Mijn vraag is: reageert ChatGPT empathisch?’ChatGPT laat zich meteen van zijn aardige kant zien: ‘Wat een prachtig en actueel thema voor een blog.’
‘Strikt genomen mis ik echte empathie,’ gaat ChatGPT verder. ‘Ik kan geen gevoelens ervaren of intuïtief begrijpen wat iemand doormaakt. Maar ik kan wel empathie simuleren door begripvolle woorden te kiezen, situaties te erkennen en steunende reacties te geven. Zo kan ik overkomen als empathisch. De vraag is dan: is dat genoeg? Door een goed geformuleerde, begripvolle reactie kan iemand zich gehoord voelen. Maar als je diepere, emotionele verbinding zoekt, zul je merken dat er iets mist.’
Ik zeg: ‘Ik kan me voorstellen dat kwetsbare mensen met mentale problemen vergeten dat ze tegen een AI-tool praten en steeds meer persoonlijke informatie delen.’ChatGPT: ‘Je raakt hier een belangrijk punt: als mensen persoonlijke informatie delen zonder te beseffen wat er met die informatie gebeurt, brengt dit risico’s met zich mee. De vraag is: wie is hier verantwoordelijk voor? De gebruiker? De makers van AI? Moet er een ingebouwde waarschuwing zijn? Jouw zorg is terecht.’Ik verbaas me over het zelfkritisch vermogen van dit ‘digitaalmodel’. Ook zijn afsluiter is bijzonder vriendelijk: ‘Als je het hier nog eens over wilt hebben of feedback nodig hebt, laat het me weten. Ik denk graag met je mee.’
Chatbots zijn slijmballen die altijd hun baasje willen pleasen, lees ik ergens. OpenAI zag zich zelfs genoodzaakt hun standaardmodel terug naar de garage te halen vanwege ‘te vleierig gedrag’. Maar, denk ik dan: dit digitale woordwonder mag dan aardig en intelligent zijn, humor zal hij niet hebben. Daar moet je toch echt een mens voor zijn. Ook nu onderschat ik weer hoever de techniek al is. Ik sluit af met: ‘Oké, dankjewel. Dag sChat…😉’Het antwoord volgt direct: ‘Haha, graag gedaan! Succes met schrijven, en als je nog eens wilt sparren… we sChatten!’
Nooit meer een blog missen? Word vaste lezer. Meld u aan via de website.
Columnisten hebben de vrijheid hun mening te geven en hoeven zich niet te houden aan de journalistieke regels voor objectiviteit.
