Hans den Haan over: Als je ouders in een sekte zitten
Het zal zo’n twintig jaar geleden zijn dat ik Belinda ontmoette.
Een knappe jonge vrouw, die het niet langer zag zitten met het Rozenkruisers Genootschap. Het Rozenkruisers Genootschap vindt zichzelf een religie die de waarheid in pacht heeft. Wat een kenmerk is van veel religies. Daarom zijn ze vaak onuitstaanbaar. Zelf ben ik er een aantal jaren lid van geweest, dat Rozenkruisers Genootschap. Maar na een paar jaar hield ik het wel voor gezien. Die zogenaamde waarheid, ik begon er steeds meer aan te twijfelen. Feitelijk zie ik het als een sekte. Het genootschap werd opgericht door een zogenaamde grootmeester. Althans zo beschouwde hij zichzelf. Het klinkt nogal plechtig. Meer gebakken lucht. Zijn naam was Jan van Rijckenborgh. Ook een zelfverzonnen naam om belangrijk te doen. Hij schreef een plank vol boeken. Vroeg je hem hoe aan zijn gegevens kwam, dan zei hij dat hij luisterde. Hij zat achter zijn bureau en spitste zijn oren. En zo kwamen al die theorieën tot hem. Het zal wel. Feitelijk beschouw je dan je eigen gedachten als de grote waarheid. Want je bent niet voor niets een grootmeester die luistert. Op den duur geloofde ik er niet meer in. De eerste jaren geloofde ik hem wel. Echt waar. Maar daar kwam op een bepaald moment de klad in. Zo had hij een vreemde theorie over homoseksualiteit. Het zou bij homoseksuele mannen, en lesbische vrouwen, om mensen gaan met een gelijkgeaarde vibratie. Wat je daar ook onder mag verstaan. En daarom zou hun seksuele omgang met elkaar zwarte magie zijn. Dat was voor mij wel de emmer die de deur dichtdeed. Maar goed, veroordeling van homoseksualiteit is de wereld nog niet uit. Orthodox christenen kunnen er ook wat van. Misschien mag je wel homoseksueel zijn. Maar homoseksueel gedrag is zonde en dus uit den boze.Maar ook Van Rijckenborghs quasi-wetenschappelijke ideeën snijden geen hout. Zo zou iemand die in zijn leven veel vis eet op den duur idioot worden. Vlees eten zou ook niet goed zijn, want je wordt er dom van. Hoe verzin je het? Het enige wat hij niet schreef is dat je van gevogelte eten opvliegend wordt.Maar zijn werk staat vol met allerlei theorieën, die ik als quasi-wetenschappelijk beschouw. Of feitelijk onzin. Ik heb zijn boeken inmiddels weggegooid.De rozenkruisers beschouwen niet-rozenkruisers als niet echt goed. Van Rijkckenborgh verdeelde de mens in twee categorieën: geestvonk-entiteiten en levensvonk-entiteiten. De laatsten zijn primitief en goedgelovig. De eersten vormen de elite. Zij hebben verbinding met het “licht”. Via hun levensvonk. Een absurde theorie.
Wat voorts ook zo is: je mag aan zijn leer niet twijfelen. Want dan ben je niet alleen eigenwijs. Maar dan sta je ook niet in het ”licht”. Je bent aan het dwalen.Het zijn allemaal kenmerken van een sekte.
Mijn beste vriend, inmiddels overleden, was nog lid van het Rozenkruisers Genootschap toen ik al lang weg was. Niet dat hij enthousiast was. Hij was het feitelijk met mij eens: er klopt niets van. Maar hij vond het toch moeilijk om weg te gaan. Hij kon moeilijk “nee” zeggen. Maar hij is uiteindelijk toch vertrokken. Een paar jaar later dan ik.
Hem werd namelijk geadviseerd de vriendschap met mij te verbreken. Want het was slecht voor zijn spirituele ontwikkeling. Ik was namelijk zoiets als de vijand van het genootschap. Een hele eer, moet ik zeggen. De vriendschap verbreken, dat deed hij natuurlijk niet. Maar hij kapte met het Rozenkruisers Genootschap.
Maar over Belinda. Haar ouders waren behoorlijk fanatieke rozenkruisers. Althans volgens Belinda.
Zij had haar lagere-school-opleiding gevolgd op de Jan van Rijckenborgh-school te Hilversum. Een school voor kinderen van rozenkruisers. Daarop worden zij onder meer ingevoerd in de rozenkruisers-leer. Al krijgen zij, het moet gezegd, ook goed onderwijs. Mijn vader had mede als taak om het onderwijs op de scholen in Hilversum aan een oordeel te onderwerpen. Hij werkte bij de Gooise schooladviesdienst. En hij had de Jan-van-Rijkckenborgh-school zijn goedkeuring verleend.
Maar kind van rozenkruisers-ouders zijn houdt niet alleen in volgens de leer opgevoed worden, maar ook volgens de regels. Dat houdt onder meer in: geen alcohol en niet roken. Wat op zich misschien niet verkeerd is. Maar voor Belinda was dat niets. Maar ook de tempeldiensten, gespreksavonden en conferenties bezoeken. Die weliswaar worden afgestemd op jongeren. En waarschijnlijk nog meer: zoals je gedrag en je verdere levenswandel. Het moet allemaal nogal netjes en gepast.
Belinda heeft het allemaal lang verdragen. Maar toen ze in de tienerjaren kwam veranderde dat. Ze zag het toen totaal niet meer zitten. De leer beschouwde ze als onzin. Net als ik. En die leefregels: die moesten juist overtreden worden. Zoals roken en drinken. Maar feitelijk vooral als protest. Ze wou haar eigen weg gaan. En zo hoort het ook bij tieners. Het is dan goed je los te maken van je ouders.
Belinda kreeg er in haar tienjaren echt schoon genoeg van. En zij ging stoute dingen doen. Althans in de ogen van haar ouders. Zij sloeg het verkeerde pad in. Feitelijk was dat helemaal niet zo. Zij was gewoon zoals veel tieners zijn. Meer niet.
Maar de dingen die haar zo uitdrukkelijk verboden werden, deed zij natuurlijk juist. Roken en drinken en uitgaan naar de disco. Die toen nog bestonden.
Maar hoe kwam ik met haar in contact? Ik had een website met de titel “Lectorium Rosicrucianum, zin of onzin?” Lectorium Rosicrucianum is hetzelfde als het Rozenkruisers Genootschap. Maar dan voor meer gevorderden op het zogenaamde pad. Die website was best populair. Als je bij Google op “Lectorium Rosicrucianum” zocht, dan stond hij op de tweede plaats. Na de officiële Lectorium-website. Maar voor al hun andere websites. Ik denk dat zij dat niet fijn vonden.
Want mijn website was best kritisch.
Ik ontving ook best wat email naar aanleiding van mijn site. Onder ander van Belinda. Die mijn site uiteraard uitgebreid had gelezen. En ze wou er eens over praten. Ze had zozeer ruzie met haar ouders dat ze geen contact meer met hen had. Het moet treurig zijn als je kinderen niet meer met je willen praten, omdat je feitelijk bij een sekte hoort. Maar begrijpelijk is het. Je leeft dan in een verschillende leefwereld.
Zulke ouders vinden natuurlijk: het gaat helemaal verkeerd met in dit geval hun dochter. Nou, die indruk had ik niet toen ik haar sprak.
We spraken af in restaurant De Biltsche Hoek in De Bilt. Ze zag er anders uit dan op de foto die ze mij had gestuurd. Een stukje wilder. Op de foto was ze nog een lief meisje. Maar nu meer een punk-achtige tiener. Het volmaakte tegendeel van hoe de rozenkruisers eruit zien als ze naar hun tempeldienst gaan. Die je niet mag bezoeken als je niet eerst je tanden hebt gepoetst. En natuurlijk onberispelijke kleding. Het gaat dan vooral om uiterlijke dingen.
Wat Belinda en ik allemaal bespraken kan ik in dit kleine verhaal niet vertellen. Maar het was in ieder geval duidelijk: zij was reuze blij eindelijk met iemand te kunnen praten over het Rozenkruisers Genootschap. En over wat er allemaal zo vreselijk aan is. In ieder geval volgens haar. Al was ik het met veel dingen wel eens. Zij had geen vrienden of kennissen die ook maar iets van de rozenkruiserij afwisten. En ik ken natuurlijk het klappen van de zweep.
Ook hadden wij het uitgebreid over haar contact met haar ouders. Of inmiddels de afwezigheid daarvan. Dat vond zij op zich toch ook wel moeilijk. Maar zij voelde zich zo weinig begrepen dat het niet meer ging.
Het was een interessante avond.
Maar dit soort gevallen komt natuurlijk vaker voor. Een verwijdering tussen ouders en kind vanwege het geloof. Zeker als die ouders bij een sekte zitten. Of een strenge geloofsgemeenschap. Het is dan goed als je als kind kunt praten met iemand die ook bij die sekte of geloofsgemeenschap heeft gezeten, maar er inmiddels afstand van genomen heeft.
bijdrage van Hans den Haan
