Vorige week woensdag was de eerste bijeenkomst van ‘Samen aan zet’, het concept waarbij de burgers mogen bepalen wat goed is voor Nijkerk en waarbij de gemeenteraad alleen de kaders voor het proces meegeeft.
De verwachtingen vanuit de politiek waren hooggespannen, vanuit de burgers ook, al was er ook veel scepsis te bespeuren. 900 mensen waren uitgenodigd. Ruim 100 mensen met hart voor Nijkerk waren aanwezig om zich nader te laten informeren.
Het eerste gedeelte van de avond was een algemene inleiding, waarbij een presentator probeerde om bij de mensen in de zaal een gevoel van gemeenschappelijkheid te creëren: ‘Wie van u heeft thuis iets van de Ikea staan?’ waarop vrijwel iedereen zijn hand opstak. Burgemeester Renkema haakte daar even later overigens gevat op in door te melden dat in Nijkerk de allereerste Ikea van Nederland had kunnen staan en dat het toen de ondernemers waren die dat hebben tegengehouden (over gemiste kansen gesproken).
De vragen die vervolgens op de aanwezigen werden afgevuurd deden de vrolijke stemming na de openingsvraag geheel teniet: ze raakten kant noch wal. Er zat geen opbouw of logica in waardoor je als burger het idee had dat je puur willekeurig je rode, groene of gele kaartje in de lucht hield (de kaartjes voor nee, ja of geen mening). Na afloop van die vragenronde had ik in elk geval nog steeds geen flauw idee waar het naartoe ging.
Na de pauze gingen de aanwezigen in twee groepen uiteen. Ik heb me gevoegd bij de mensen van het cluster Leefstijl. Twee heren van de gemeente legden uit wat de bedoeling van het cluster was en hoe de invulling van het traject er de komende tijd uit zou moeten gaan zien. Zij waren puur aanwezig voor de begeleiding van het proces maar zouden zich inhoudelijk niet met het cluster bemoeien.
Alle onderwerpen waren bespreekbaar, elk idee dat vanuit de groep naar voren zou komen, zou serieus worden genomen, BEHALVE – en nou komt het – het zwembad, want dát onderwerp was verboden terrein…
Nu heb ik mij in deze rubriek al eens vaker uitgelaten over de zwembadplannen, dus het moge duidelijk zijn dat ik – maar ik vast niet alleen – het een enorme gemiste kans vind dat dit onderwerp tot taboe werd verklaard. Was dit niet hét moment geweest om de burgers een laatste kans te geven om met een beter plan te komen? Waar is men bij de gemeente bang voor? Dat er na afloop van de zes avonden van overleg een beter plan op tafel ligt?
Maar afijn, ook los van die teleurstelling is mijn eerste indruk van Samen aan zet dat het een aaneenschakeling van gemiste kansen is. Als zulke processen succesvol willen zijn, hebben ze een gezamenlijke noodzakelijkheid nodig. Je hebt een probleemstelling nodig waarover nagedacht moet worden, en daarvoor roep je dan de hulp in van diverse partijen (in dit geval: burgers) die vanuit hun eigen expertise maar vooral vanuit dat gezamenlijke belang gaan brainstormen over de oplossing.
Zoals het nu is ingestoken, zijn er heel veel mensen losgelaten op een groot heideveld, met de opdracht ‘ga de oplossing maar zoeken’ terwijl al die mensen op dat veld niet eens weten wat het probleem is. En zelfs als je de opdracht anders verwoord, ‘ga maar met zijn allen bepalen wat je wilt bereiken’ is de kans dat dat lukt nihil als die mensen op dat heideveld elkaar niet eens kunnen vinden in een gezamenlijk onderwerp. Want de een heeft nu eenmaal andere prioriteiten dan de ander. Als ieder voor zijn eigen hachje gaat, wordt er geen gemeenschappelijk doel bepaald, en dus ook niet behaald.
Zo was in elk geval de indruk in het cluster Leefstijl afgelopen woensdag, want daar zaten veel mensen toch vanuit hun eigen belang, vanuit hun eigen (sport)vereniging waarvoor ze subsidies voor de toekomst veilig wilden stellen. Onderling werd er in de zaal bijvoorbeeld al meteen gesteggeld omdat er zoveel ‘voetbalvertegenwoordigers’ waren. Waar behoefte aan is, is aan mensen die over hun eigen belang heen kunnen stappen en die kunnen en willen nadenken over het algemene belang van Nijkerk, maar die daarbij hun kunde, kennis en netwerk meebrengen.
Was het niet veel beter geweest als er van tevoren vanuit de gemeenteraad een paar onderwerpen waren aangedragen, waar in de min of meer nabije toekomst een beslissing over genomen moet worden, en die dan bij de diverse clusters neer te leggen zodat er vanuit de burgers voor die onderwerpen een gezamenlijk visie voor de toekomst kan worden bepaald?
Dan kan iedereen ook aanhaken vanuit zijn eigen expertise en zijn eigen kracht. Dan wordt de aanwezige kennis en ervaring pas echt doelmatig gebundeld.
Nu al leeft binnen beide clusters die woensdag aan bod kwamen, Leefstijl en Economie & Bedrijfsomgeving, heel veel scepsis. Want wat als je zes avonden lang intensief op een stuk hebt zitten broeden, en je komst straks met je idee bij de gemeente, dan kan de gemeenteraad nog altijd gewoon zeggen: ‘Nee, we doen het niet.’ Of: cluster 1 werkt planning in richting A uit, maar cluster 3 of 4 komt met plannen in tegengestelde richting. Wat gaat er gebeuren als uitkomsten elkaar gaan bijten? Terechte zorgen en terechte vragen vanuit de aanwezigen.
Een klein beetje sturing op onderwerp was mijns inziens noodzakelijk geweest om mensen op een nuttige manier bij elkaar te brengen. Een gemiste kans, want de eerste teleurstelling is al geboren. In het cluster Economie & Bedrijfsomgeving waren er van de aanwezigen niet eens genoeg die wilden blijven om daadwerkelijk in de komende tijd plannen uit te werken. Er is tenslotte ook al een werkgroep Binnenstad actief. Wat voor nut kan het hebben om nog meer mensen aan hetzelfde te laten werken? Moet het wiel dan twee keer uitgevonden worden, of moeten mensen die nu al in de werkgroep Binnenstad zitten, dan nog een keer hun tijd en energie steken in iets dat ze al gedaan hebben? Kom op zeg, in die werkgroep zíjn al burgers aan zet.
Kortom: vooralsnog is Samen aan zet een losse flodder, een schot hagel in de ruimte, en in deze beginfase al een aaneenschakeling van gemiste kansen. Hoe dat tij gekeerd kan worden weet ik niet, maar de volgende drie clusters anders aanvliegen lijkt mij geen overbodige luxe. Samen aan zet mag immers niet mislukken wil het vertrouwen van burgers in de gemeentepolitiek nog een beetje overeind blijven…
Over Merit Roodbeen
Merit Roodbeen is opgegroeid met en tussen de boeken. Na haar studie Nieuwgriekse Taal- en Letterkunde heeft ze jarenlang gewerkt bij boekhandel Roodbeen, waar ze ook eigenaar van is geweest. Inmiddels heeft ze de overstap gemaakt naar de uitgeverij, en heeft ze haar eigen uitgeverij Nabij Producties. Ze woont sinds 1994 in Nijkerk met haar man Robert, met wie ze drie kinderen heeft.
LAAKBAAR
Vier columnisten midden in het werkgebied van nijkerk.nieuws.nl ontmoeten Nijkerk, Nijkerkerveen en Hoevelaken. Elke week een nieuwe column waarin je kunt lezen wat Nelleke den Besten, Merit Roodbeen, Monique van Rooyen – Staal en Wendy Traa bezig houdt.
Elke twee weken een nieuwe column online
