Hans den Haan over “Thorwald”

Foto:

Als je over de brug naar Flevoland de polder in rijdt, dan vind je rust. Je hoeft er niet eens naar te zoeken.

Rechts het akkerland, in de zomer onder meer kleurrijk door bloembollen. En daarachter het Horsterwold. Het vroegere stroomgebied van de Eem. En dus een rijke bodem en een afwisselde vegetatie. Onder meer bijzondere paddenstoelen. Als ik ontspanning zoek, dan ga ik daar fietsen.

Maar het gaat misschien veranderen. Als het aan het Rijk ligt. Daar rechts van de weg is namelijk een kazerne gepland. Reusachtig: voor 7000 militairen. De Flevolandse commissaris van de koning Leen Verbeek (ik wist niet dat die bestond) heeft gelobbyd om de kazerne naar Flevoland te krijgen. Maar onder meer Leefbaar Zeewolde vindt dat er eerst overlegd moet worden met de lokale samenleving en de politiek. Want we moeten Zeewolde leefbaar houden. En inmiddels komt er steeds meer verzet.
Ook de BBB is tegen. Want het is de meest vruchtbare grond van de hele wereld. Van der Plas is zelf komen kijken en heeft het vastgesteld. Volgens de bet-uwe-methode. Bet-uwe staat voor vruchtbare grond. En hapje van de grond proeven. Als het heel vies smaakt, dan is het vruchtbaar.

Maar deze velden hebben zeker natuurwaarden. Zo is het een belangrijk leefgebied van de woelmuis. Bij de laatste telling 233 exemplaren. Reden waarom de bruine kiekendief er vaak hap snap doet. Dan moeten we de telling weer bijstellen.
Ook kan het gras daar in Flevoland prachtig golven. Een spel van zon en wind. Het is een soort super-golfterrein.

Het doet me overigens denken aan de voormalige kazerne bij Nunspeet. De Generaal Winkelman. Die lag midden in het bos tussen Nunspeet en Elspeet. En die was groot. Tachtig hectare natuur werd ervoor opgeofferd. Dus moesten eerst veel eikels en dennenappels worden geraapt en afgevoerd voordat men er kon bouwen.

Maar toen de Koude Oorlog voorbij was … althans dat werd gedacht … werd de kazerne gesloopt. En het gebied werd weer teruggegeven aan de natuur. Die zeer dankbaar was. Hij had het gemist.
Inmiddels zijn de dennen daar alweer zo’n zes meter hoog. De plek waar de gebouwen stonden en de parkeer- en exercitieterreinen zijn volledig dichtgegroeid met een ondoordringbaar woud van vliegdennen. En de nodige stikstofminnende brandnetels.
Alleen een half ingegraven kelder achter het wachtgebouw werd behouden. Voor de vleermuizen. Zoals de kleine watervleer en de grote knobbelneus. Die heeft dezelfde grote neusgaten als Thorwald had. Daar ga ik het nog over hebben.

Als kind was ik altijd zeer onder de indruk van deze kazerne. Als wij een enkele keer Thorwald wegbrachten, die er gelegerd was. Eenmaal thuis pakte ik mijn grote doos met blokken om een kazerne te bouwen. Op slaapkamervloerformaat. En samen met m’n vriendje “kazernetje” te spelen.

Thorwald (niet zijn echte naam) had verkering met zijn huidige ex. Niet verbazingwekkend. En is later met haar getrouwd. Ook niet verwonderlijk. Wij vonden Thorwald niet echt sympathiek. Vooral ook omdat hij niet lief voor dieren was. En dat terwijl hij een bioloog was.
Thorwald kwam oorspronkelijk uit Zweden. Hij was een verlate Viking. Maar hij zag eruit als een Italiaan. Misschien dat zij, zijn vriendin/vrouw/ex, daarom op hem viel. En weer is opgestaan.

In de nacht voor haar huwelijksdag met Thorwald lag zij wakker. Haar moeder kwam haar vragen waarom. Ze twijfelde of ze wel met Thorwald zou trouwen. “Z’n neusgaten zijn zo groot.”
Oké. Ik weet niet of dat een goede reden is om niet met iemand te trouwen. Maar zijn neusgaten waren inderdaad groot. Daar hebben wij ons vaak over verbaasd.
Haar moeder zei: ”Ja, maar grote neusgaten hebben ook veel voordelen. Altijd genoeg lucht.”
En je kunt goed koperblazen.
Het ging waarschijnlijk niet alleen om de neusgaten. Maar die volgende dag is ze toch met Thorwald getrouwd. Had ze het maar niet gedaan.

Toen Thorwald in dienst mocht, was hij enthousiast. Wat dolletjes, Thorwald. Hij had gestudeerd en werd als intelligent beschouwd. Dat schijnt samen te gaan. En als iemand met leidinggevende capaciteiten. Dus werd hij weldra tot sergeant bevorderd.
Dat was een maatje te groot voor hem. Om met een stel jonge honden te kunnen omgaan, genaamd dienstplichtigen, en hun bevelen te kunnen geven, moet je wel wat meer in je mars hebben.
Dus werd Thorwald weer gedegradeerd tot korporaal. Dat was redelijk gewoontjes, want veel dienstplichtigen werden vroeger korporaal. Als ze tot tien konden tellen. Een korporaal houdt toezicht op enkele soldaten en staat onder de sergeant. Als oud-stratego-speler weet ik dat.

Voor Thorwald was zijn degradatie een ramp. Maar wij, de Hanen, waren in die tijd niet bepaald van het militaire. Ondergetekende zelfs pacifistisch. Dus wij vonden die degradatie prima.
“We houden van je, Thorwald, ondanks dat je nu korporaal bent.”
Maar ik hield niet echt van hem. Want ik vond hem niet plezierig. Niet lief voor dieren.

Een keer had Thorwald mijn keel dicht geknepen. Op vakantie in België. Toen ik twaalf was en hij twintig. Hij was op de wc. Misschien zat hij lekker te puzzelen. Maar ik moest ook. Toen hij het toilet verliet, zei ik: “Zo, was jij die brutale jongen, die op de wc zat.” Ik kan het me 61 jaar later nog goed herinneren.
Misschien niet een superleuke opmerking. Maar hij duwde mij ogenblikkelijk tegen de muur en drukte mijn keel dicht. Zijn ego was gekrenkt. Of ik dat nooit meer wou zeggen.
Oké.
Ik keek van onderop tegen die enorme neusgaten. Feitelijk erin. Ik werd er duizelig van. Wat een diepte. Nog even en hij zoog mij op.

Ik heb het nooit aan iemand verteld. Althans in die tijd. Maar Thorwald was niet mijn favoriet. En die neusgaten vond ik al helemaal niks. Ik begreep nooit wat zijn huidige ex in hem zag. Ik moet zeggen: zij begrijpt het zelf inmiddels ook niet. Maar als jonge vrouw hield ze van een pittige man. En aardige onderwijzer, die ook wat in haar zag, vond ze maar niks. “Een schaap is ook aardig,” zei ze altijd. Hoe haar moeder ook aandrong, ze koos voor Thorwald. Waarom zijn sommige vrouwen gek op narcisten? Het heeft te maken met de oermens in de mens. Want oer-narcisten konden goed op mammoets jagen. Of ook Thorwald dat kon weten we niet. Hij heeft het nooit uitgeprobeerd.

Een keer zouden Thorwald en zijn vrouw met kerstmis bij ons komen logeren. Ik woonde toen nog thuis bij mijn ouders. Maar het laatste waar ik iets in zag, was een kerst met Thorwald. Thorwald was geen kerstman. En ook niet een Red-Nosed rendier. Al had hij wel even grote neusgaten.
Dus trok ik mijn smoezendoos open. Want ik wou niet zeggen wat echt de reden was. Ik vertelde dat een vriend van mij me had uitgenodigd om de kerst bij hem door te brengen. En ik was vertrokken.
Ik zwierf een paar dagen over de Veluwe. Het was de fijnste kerst die ik ooit gehad had. Want zonder Thorwald. Met kerstmis twee dagen over de Veluwe zwerven. Ik kan het iedereen aanraden.
Ik zag toen een UFO en ontmoette de mannen in het zwart, die niet echt fris roken.

Wat ook niet meehielp, was dat Thorwald uiteindelijk bij het Ministerie van Defensie ging werken. Als destijds pacifist vond ik dat maar niks. Thorwald had biologie gestudeerd en ze konden hem gebruiken. Hij ontwikkelde er biologische wapens. Niet echt een zegen voor de mensheid.

Rondom de tijd dat zijn tweede kind werd geboren kwam Thorwald nog wel eens later thuis van zijn werk. En soms bleef hij wel eens een hele weekenddag weg. Hij had een stiekeme relatie. Dat kwam aan het licht omdat onze tante Suus zijn vriendin kende.
Die zei: “Ze is niet echt een schoonheid.” Waarschijnlijk had ook zij grote neusgaten. Maar Thorwald zag er wel wat in. Letterlijk en figuurlijk. Dat was natuurlijk einde huwelijk.

En zo is Thorwald uit ons leven verdwenen. Weliswaar deed hij af en toe nog wel iets met zijn kinderen. Maar die hadden zijn naam op de verjaardagskalender doorgekrast. En er een niet vleiend woord bij geschreven. Misschien hadden ze het gevoel dat hij hen in de steek gelaten had. Met zijn stiekeme vriendin was het toen al lang weer uit.

Thorwald is niet echt oud geworden. Op een bepaald moment bereikte ons het bericht dat hij ernstig ziek was. Niet lang daarna is hij overleden. Dat was zo’n dertig jaar geleden.

Zo deed de komst van een kazerne me denken aan Thorwald.
De superkazerne. Bij een van de grootse aaneengesloten bosgebieden van Nederland. Met zeldzame planten en paddestoelen. En verschillende bijzondere vogels. En gebied bestemd voor rust en ruimte. Wat bezielde die Leen van Verbeek om daarvoor te lobbyen? Extra omzet voor de Zeewoldense snackbar? Want militairen, die hebben altijd honger.

bijdrage van Hans den Haan

Columnisten hebben de vrijheid hun mening te geven en hoeven zich niet te houden aan de journalistieke regels voor objectiviteit. 
Aanmelden nieuwsbrief
Cookieinstellingen