Bijzondere eerste maaldag van het stoomgemaal (video's en foto's)
10 mei was een bijzonder maaldag.
Het was niet alleen Nationale molen en gemalendag", maar ook de viering van 80 jaar bevrijding op het stoomgemaal.
Hoe dat toen ging, werd nagespeeld en Ely Hackmann legde dat voor het stoomgemaal vast.
Bovendien was er in het bezoekerscentrum een kleine expositie ingericht over de periode rond april / mei 1945.
Arjen Gerritsma legde een en ander weer vast.
Bijzondere ontmoeting
Paul en Wil Hogeman wonen naast het stoomgemaal. Voor hun leidde de herdenking van de bevrijding van het stoomgemaal nog tot een bijzondere onvergetelijke ontmoeting.
Vanaf 1942 tot aan de bevrijding was het nog jonge Joodse echtpaar Hans en Lore Lange in de Tweede Wereldoorlog ondergedoken in de machinistenwoning (molenstomp) ‘Hertog Reijnout’ in de Arkemheense Polder bij stoomgemaal ‘Arkemheen’ in Gemeente Nijkerk. De geluidsopnames die Hans Lange voor zijn overlijden in 1994 gemaakt heeft, hebben wij van Jan van de Veen, machinist stoomgemaal, ontvangen en een deel hiervan beluisterd.
Nu, na het gisteren van hun zoon John Lange, de persoonlijk ontvangen heldere weergave in het boekje “Het verhaal van Hans Lange, onderduiker in het stoomgemaal” krijgt het onderduiken van twee jonge Joodse mensen een nieuwe dimensie erbij...... ‘Eind vorig jaar vroeg Jan van de Veen of wij John Lange en zijn vrouw 10 mei in onze molenstomp willen ontvangen en ook twee achterneven, familie van stoker/machinist Coos van As, zijn vrouw en nazaten van familie Hendriks die het echtpaar Lange in 1942 naar de molenstomp bracht. Wij lieten Jan weten ‘dat zij natuurlijk welkom zijn om in ons huis een beeld en gevoel te kunnen hebben bij waar en hoe hun ouders zich in de Tweede Wereldoorlog probeerden veilig te wanen.
Alleen maar mooi als wij daar een bijdrage aan kunnen leveren.
Inderdaad “bijzonder bezoek” in het jaar waarin ‘80 Jaar Vrijheid’ gevierd kan worden; dat is heden ten dage niet meer zo ‘vanzelfsprekend’.Zaterdag 10 mei tijdens de 2e re-enactment bij het stoomgemaal mochten wij hen in ons huis verwelkomen, kennismaken met hen en konden we laten zien waar Hans en Lore Lange ondergedoken zaten. Met elkaar deelden wij o.a. gevoelens over 3 jaar ondergedoken zijn in een molenstomp, onder een oud niet geïsoleerd dak met dikke balken waar zij via een kast naartoe moesten. We keken met elkaar naar de balken, probeerden te bedenken dat we in een klein kamertje stonden en ook naar het zo belangrijke raam met essentiële uitkijk op de Zeedijk.
Samen met hen konden wij nu wel in vrijheid door dit raam kijken en niet zoals Hans en Lore Lange dit moesten doen puur om hun veiligheid te bewaken. Een beeld krijgen van drie jaar ondergedoken zijn in oorlogstijd met de niet te bevatten angst, onzekerheid, onvrijheid, je dochter en later je vrouw niet bij je kunnen hebben, is niet te vatten in 35 minuten. Zeker is dat het voor ons allen een onvergetelijk bezoek/ontvangst was dit zo samen te beleven.
Wij hebben door deze bijzondere ontmoeting in ons huis ervaren welke betekenis dit raam in ons huis heeft gehad op bewaken van en hoop op vrede en vrijheid. Een stil makende ervaring, zeker in een tijd waarin er in de kleine en grote wereld om je heen zoveel gebeurt en nog steeds lessen uit het verleden getrokken kunnen worden.
John Lange schreef in het boekje met het verhaal van zijn vader een dankwoord aan ons waarin hij o.a. woorden gaf aan zijn emoties bij zijn bezoek aan het huis dat zijn ouders als een veilige haven ervaren hebben. Wij sluiten dit af met grote bewondering voor Coos van As en zijn twee zusters en de familie Hendriks die zich belangeloos en moedig met gevaar voor eigen leven hebben ingezet om een jong Joods echtpaar een veilige toekomst te geven.
bijdrage van Paul Hogeman
